Anders lepszy od Wieczorka, czyli jak w mieście walczą z komuną [FOTO]

Ulice w Jastrzębiu: Anders lepszy od Wieczorka

Władze Jastrzębia-Zdroju muszą zmienić nazwy czterech ulic w mieście, a to wszystko w ramach dekomunizacji, którą trzeba podjąć zgodnie z ustawą o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

Z przepisów wynika więc, że zmiany nazw wymagają ulice: Karola Świerczewskiego, Pawła Findera, Hanki Sawickiej i Józefa Wieczorka. Czy to wiąże się z kosztami dla mieszkańców? Bo przecież w dowodach osobistych i innych dokumentach będą widnieć stare nazwy ulic. Sprawdziliśmy to.

„Nie chcemy płacić”
Jak informują w Urzędzie Miasta w Jastrzębiu-Zdroju, władze od dłuższego czasu miały świadomość konieczności i zasadności zmiany kontrowersyjnych patronów ulic.

- Nie zostali oni bowiem objęci na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. kompleksową weryfikacją w duchu następujących wówczas przemian ustrojowych. Urząd Miasta był także adresatem wystąpień różnych osób i organizacji społecznych, domagających się ostatecznego odcięcia się od niechlubnej przeszłości i zaprzestania jej promowania poprzez funkcjonowanie w przestrzeni publicznej nazw patronów - mówi Katarzyna Wołczańska z jastrzębskiego urzędu miasta.

Chodzi o komunistycznych patronów takich ulic w mieście, jak: ul. Świerczewskiego, Pawła Findera, Hanki Sawickiej czy Józefa Wieczorka. W magistracie podkreślają, że zasadniczym powodem niepodjęcia dotychczas zmiany z urzędu była perspektywa uciążliwych konsekwencji zmian adresowych dotyczących mieszkańców tych ulic, zwłaszcza osób lub firm prowadzących działalność gospodarczą.

- Tak naprawdę szkoda na to wszystko pieniędzy. W dodatku tutaj dochodzą przemeldowania, zmiany dowodów i innych dokumentów, na których będzie widniał stary adres, a to wiąże się z kosztami - mówi Teodor Firut, jeden z mieszkańców.

Ale w urzędzie uspokajają, że mieszkańcy nie poniosą kosztów. - Zgodnie z ustawą, nazw ulicy w dokumentach nie trzeba będzie zmieniać. A ewentualne koszta sądowe zostaną pokryte odgórnie - zaznaczają.

Wielu jastrzębian takie zapewnienia jednak nie przekonują. - Nie przeszkadzają mi te nazwy, a zmiany zawsze łączą się z niepotrzebnymi kosztami nie tylko dla miasta, ale także dla mieszkańców. Nie wierzę, że to przejdzie bez żadnych opłat - mówi Jan Marek, mieszkający w bloku przy ul. Józefa Wieczorka.

Inni nie mają nic przeciwko nawet ewentualnym płatnościom. - Bardzo dobrze, że zmieniają te nazwy. Nawet, jeśli trzeba będzie wymieniać dowody, zrobię to. Ci patroni nie powinni tutaj być - mówi Roksana Łojewska, która mieszka przy ul. Sawickiej.

Nie tylko koszta były przyczyną, dla której nazwy ulic nie zostały zmienione od razu. W magistracie mówią, że jednocześnie monitorowane były prace parlamentarne nad ustawą „dekomunizacyjną”, która swoimi zapisami miała minimalizować społeczne skutki regulacji. Teraz jednak trzeba się było za to zabrać, co miasto zrobiło.

Będą nowe nazwy
Władze miasta poczyniły już pierwsze kroki, dzięki którym zrealizują obowiązek wynikający z ustawy. Zespół ds. Nazewnictwa Ulic i Numeracji Porządkowej Budynków przygotował wstępne propozycje.

- Kierował się założeniem, że nowe nazwy powinny być zgodne z duchem ustawy „dekomunizacyjnej”, przy tym możliwie neutralne, a jednocześnie, w miarę możliwości, zbieżne z charakterem nazw już istniejących w sąsiedztwie. W tym celu przeanalizował złożone dotychczas propozycje, w tym własne, i zarekomendował wstępnie, jak mogłyby nazywać się zmienione ulice - tłumaczy Katarzyna Wołczańska.

W miejsce ul. Świerczewskiego, dla podkreślenia wartości, jaką jest niepodległość ojczyzny, proponuje się nazwę ul. Niepodległości.

- Istotny jest przy tym fakt lokalizacji Pomnika Niepodległości przy skrzyżowaniu ul. Świerczewskiego i Pszczyńskiej, w pobliżu miejsca, w którym 4 lipca 1922 r. mieszkańcy Bzia witali Wojsko Polskie, przynoszące wolność. W tym miejscu odbywają się coroczne uroczystości obchodów Narodowego Święta Niepodległości - uzasadniają w magistracie.

Zdaniem zespołu, odpowiednim patronem w miejsce Pawła Findera byłby Józef Rymer – jeden z przywódców III powstania śląskiego, poseł na Sejm Ustawodawczy RP, mianowany w 1922 r. pierwszym wojewodą śląskim. Sąsiednim ulicom patronują już działacze niepodległościowi i społeczni związani z Górnym Śląskiem: Michał Grażyński, Maciej Mielżyński, Józef Lompa czy Juliusz Ligoń.

- Dla właściwego uhonorowania żołnierzy podziemia antykomunistycznego proponuje się zmienić ul. Hanki Sawickiej na ul. Żołnierzy Niezłomnych - mówi Katarzyna Wołczańska.

Proponowano także nazwę „Żołnierze Wyklęci”, ale zespół uznał, że „Żołnierze Niezłomni” to nazwa bardziej trafna i uniwersalna, bo wywołuje skojarzenia o pozytywnym zabarwieniu emocjonalnym w stosunku do niezwyciężonych żołnierzy powojennego podziemia.

Z kolei ul. Józefa Wieczorka ma zostać zmieniona na ul. gen. Władysława Andersa. - Wybitnego Polaka, dowódcę Armii Polskiej na Wschodzie, Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych w latach 1944-45, następcę Prezydenta RP w latach 1950–1954 - podkreślają w magistracie.

Jak zaznaczają urzędnicy, nazwy o takim brzmieniu dobrze korespondują z nazwami większości ulic w sąsiedztwie, takich jak: Armii Krajowej, Szarych Szeregów, Ofiar Faszyzmu. Warto jednak wspomnieć, że klamka jeszcze nie zapadła, bo to wstępne propozycje. Mieszkańcy mogą zgłosić własne wraz z uzasadnieniem za pośrednictwem platformy konsultacyjnej, którą można znaleźć na stronie jastrzębskiego urzędu.

Po zakończeniu konsultacji, ich rezultaty zostaną przeanalizowane i wzięte pod uwagę przy opracowaniu projektu uchwały Rady Miasta w sprawie konsultowanych zmian nazw.