Dziewiętnastowieczne tabernakulum na brzegu Jeziora Żywieckiego. To znalezisko mieszkańca Żywca

Niezwykłe znalezisko jest poniszczone i częściowo zbutwiałe. Ks. Klaja przyznaje jednak, że - biorąc pod uwagę warunki, w jakich tabernakulum przebywało - obecny stan zabytku jest dobry. - Być może muł jeziorny zakonserwował drewno? - zastanawia się duchowny.

Tabernakulum nie ma bocznych ścianek, ale zachowała się konstrukcja skrzyni. W dobrym stanie są drzwiczki i ścianka frontowa. Znakomicie obroniły się przed działaniem czasu oraz wody ornamenty, płaskorzeźba kielicha i hostii. Widoczne są pozostałości oryginalnych kolorów.

Skąd jednak tabernakulum wzięło się na brzegu jeziora? Ks. Klaja nie potrafi odpowiedzieć. Zagadka jest trudna do rozwiązania. Być może pochodzi z kościoła pw. Wszystkich Świętych ze Starego Żywca, którego fundamenty dzisiaj są zalane przez wody Jeziora Żywieckiego.

Robert Słonka, autor książki "Zadziele piękna wioska", poświęconej wsi zatopionej przez wody Jeziora Żywieckiego, zgadza się, że kościół pw. Wszystkich Świętych, który mieścił się w Starym Żywcu, to pierwszy trop, jaki wszystkim przychodzi do głowy. Ale jest też inna wskazówka.

- Tabernakulum zostało znalezione w pobliżu nieistniejącej kaplicy św. Wita. A po spaleniu kościoła w 1945 roku, zanim na jego ruinach postawiono barak, właśnie w tej kaplicy odbywały się msze i nabożeństwa. Kaplica była dość duża i mogła pomieścić sporo osób. Być może coś, co ocalało z kościoła Wszystkich Świętych, zostało przeniesione właśnie do kaplicy św. Wita. A po jej wyburzeniu tabernakulum zachowało się w jakiś cudowny sposób - uważa Słonka.

Odpowiedź na zagadkę mogą znaleźć pracownicy Muzeum Miejskiego w Żywcu, którzy dysponują ikonografią kościoła Wszystkich Świętych, m.in. zdjęciami wykonanymi przez prof. Jerzego Szablowskiego (ołtarz z tego kościoła znajduje się w żywieckiej placówce w formie depozytu). Dorota Firlej przyznaje, że zdjęcie znalezionego tabernakulum zostanie zestawione ze starymi fotografiami.

Zabytek, podobnie jak inne ciekawostki z terenu diecezji bielsko-żywieckiej, znajdzie się na ekspozycji Diecezjalnego Muzeum w Bielsku-Białej. Na razie budynek tego muzeum czeka remont i niektóre zbiory można oglądać tylko w internecie: muzeum.diecezja.bielsko.pl.

Wsie zostały zalane, a wraz z nimi...
Osiem gospód grało cudnie, a teraz tu jest okrutnie - pisał w wierszu Edward Przemyk, zmarły przed laty mieszkaniec Zarzecza na Śląsku Cieszyńskim, które zostało zalane pod zbiornik goczałkowicki.

Znalezienie na Żywiecczyźnie tabernakulum dowodzi, że wody Jeziora Żywieckiego mogą kryć jeszcze wiele niespodzianek. Na tym terenie znajdowały się wioski - Tresna, Zadziele, Zarzecze i Stary Żywiec. Na przykład Zadziele było jedną z najstarszych wsi Żywiecczyzny. We wsi były m.in. szkoła, kościół, młyn, betoniarnia, fabryka mebli stalowych, tartak, a nawet masarnia.

Pierwsze pogłoski o zalaniu pojawiły się w drugiej połowie lat 50. ub. wieku. Zbiornik retencyjny został wybudowany w 1966 roku.

Ponad 50 lat temu przymusowo wysiedlono również mieszkańców Zarzecza, miasteczka w powiecie cieszyńskim. Ludzie sami musieli rozebrać kościoły, zburzyć własne domy, przenieść gospodarstwa. Mieli na to kilka miesięcy. Jak wspominał na naszych łamach Edward Przemyk, z powodu pośpiechu nie udało się oczyścić wszystkich szamb ani ekshumować wszystkich zmarłych z cmentarza.

Zarzecze poszło pod wodę. Nad Zarzeczem, w którym były 2 kościoły, 4 szkoły, ponad 400 domostw i w którym żyło około 4000 osób, pływają dzisiaj ryby. W 1992 susza odsłoniła pozostałości wioski. Wielu dawnych mieszkańców przyjeżdżało wtedy, by powspominać swoje rodzinne tereny. Dziś pamięć o zalanej wiosce kultywuje Towarzystwo Miłośników Zarzecza, które m.in. organizuje zjazdy dawnych mieszkańców.

MATURA 2012 - ZOBACZ CZEGO SIĘ SPODZIEWAĆ, SPRAWDŹ ARKUSZE i ODPOWIEDZI. PRZECZYTAJ O PRZECIEKACH
* WEŹ UDZIAŁ W PLEBISCYTACH:
NAJLEPSZY NAUCZYCIEL 2012
CHUDNIESZ - WYGRYWASZ ZDROWIE
NAJSYMPATYCZNIEJSZY ZWIERZAK ŚLĄSKIEGO ZOO