„Godniŏ Pieśń", czyli "Opowieść wigilijna" Dickensa po śląsku

Grzegorz Kulik, bytomianin i autor popularnego kanału na YouTube „Chwila z Gŏdkōm”, przetłumaczył „Opowieść wigilijną” Charlesa Dickensa na język śląski. Książka trafiła do sprzedaży pod tytułem „Godniŏ Pieśń”, a jak zapowiada autor przekładu - to nie koniec, bo już pracuje nad kolejnym.

Możliwości literackie śląskiej mowy

Pomysł na przełożenie jednej z najsłynniejszych historii jakby dziejących się w okresie świąt Bożego Narodzenia, zrodził się całkiem spontanicznie w 2013 roku. - Chciałem wtedy zrobić coś nowego, ale nie miałem za bardzo pomysłu, a był to okres tuż przed świętami. Zacząłem się bawić pierwszymi akapitami tej książki, zostawiłem to i wróciłem do niej w 2016 roku. Wtedy też ją dokończyłem - opowiada Grzegorz Kulik.

Książkę tłumaczył na podstawie oryginału ponieważ uznał, że polski i śląski są jednak zbyt podobne do siebie, a to mogłoby mieć automatycznie wpływ na składnię i sposób rozwiązywania tłumaczenia. - A zależało mi na tym, aby było to autentyczne, całościowe tłumaczenie z języka angielskiego - podkreśla.

Najtrudniejszym fragmentem, z jakim przyszło mu się zmierzyć w czasie pracy nad przekładem, była apostrofa głównego bohatera do śmierci.

- To był bardzo ciężki fragment. Zależało mi na tym, aby był porządnie napisany i przeczytany. Żeby to miało taki sam, poważny wydźwięk, jak po angielsku. Tam były na tyle abstrakcyjne pojęcia że trzeba było się mocno nagimnastykować, żeby to dobrze brzmiało po śląsku - mówi Kulik dodając, że wcześniej śląski nigdy nie był wykorzystywany do takiego celu, jak przekłady literackie poważnej literatury światowej. - Biorąc pod uwagę, że jest to pierwsze tłumaczenie prozy na język śląski, to powiem, że pozwoliło mi to eksplorować możliwości literackie śląskiej mowy. Fajnie było poznać, co da się z nią zrobić.

„Drach” Twardocha oraz Hemingway

Na tłumaczeniu „Opowieści wigilijnej” Dickensa jednak się nie skończy. Nie będzie to jednak „Władca pierścieni” Tolkiena, ze względu na trudność języka, jakim Brytyjczyk ją napisał. Marzy mu się za to przełożenie książek Ernesta Hemingwaya.

- Bardzo chętnie przetłumaczyłbym książkę „Stary człowiek i morze”, ale jeszcze musi minąć kilka lat, zanim prawa autorskie przejdą do domeny publicznej - wyjaśnia.

W przygotowaniu jednak jest przekład na śląski książki „Drach” Szczepana Twardocha. - To jest duża powieść, 400-stronnicowa. Mam nadzieję, że będzie to coś ciekawego, że wydawnictwo będzie z tego zadowolone i na tym się nie skończy - mówi Kulik.

Obecnie, jak zresztą przyznaje, takie tłumaczenia, jak „Opowieść wiglilijna”, na tę chwilę są ciekawostką, którą każdy raczej chce mieć by zobaczyć, jak to wygląda. Ale to nie jest jedyny wyznacznik. Bo pole do popisu w kwestii przekładów na język śląski jest bardzo duże. Przykładem może być projekt burmistrza Radzionkowa Gabriela Tobora, który niedawno przełożył na śląski Nowy Testament.

- Jest też cała grupa ludzi, którzy pracują nad rozwojem języka i różnymi przekładami - dodaje Kulik. Ma tu na myśli między innymi Mirosława Syniawę, który wydał dwa tomy wierszy, gdzie przetłumaczył na śląski poezję m.in. grecką, łacińską czy rosyjską . A także Rafała Szymę, który niedawno wydał książkę „Leanderka” , opowiadającą o rzeczach zupełnie nie związanych ze Śląskiem, ale... po śląsku.

- Jest przecież jeszcze profesor Kadłubek, który kiedyś przetłumaczył „Prometeusza” z oryginału. To pokazuje, że język śląski literacko cały czas się rozwija - zaznacza. „Opowieść wigilijna” w przekładzie na język śląski autorstwa Grzegorza Kulika trafiła niedawno do sprzedaży i można ją zamówić w internetowym sklepie wydawnictwa i w księgarniach na terenie Śląska. Książka Szczepana Twardocha - „Drach”, w przekładzie na śląski prawdopodobnie ukaże się w pierwszej połowie przyszłego roku.