Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A. dba o jakość wody dostarczanej dla trzech milionów mieszkańców regionu

Trudno sobie wyobrazić życie bez wody. Są jednak takie rejony Polski, gdzie jej zaczyna brakować. Nasz region należy jednak do uprzywilejowanych pod tym względem. Znajdują się tutaj bardzo duże zbiorniki wody pitnej, jak i liczne ujęcia głębinowe.

Tym naturalnym bogactwem w znakomitej większości zarządza Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A. w Katowicach, które jest producentem i hurtowym dostawcą wody przeznaczonej do spożycia. Woda jest produkowana na dziewięciu Stacjach Uzdatniania Wody i dwóch Zakładach Uzdatniania Wody, a następnie transportowana siecią rurociągów magistralnych do sieciowych zbiorników wyrównawczych. Woda wychodząca ze zbiorników wyrównawczych dalej jest transportowana rurociągami magistralnymi do klientów.

Żeby opisać jak duża jest skala działalności Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S. A. wystarczy powiedzieć, że pojemność retencyjna - czyli możliwość zmagazynowania - magistralnej sieci wodociągowej sięga prawie 887 tys. m sześc. - Nasze przedsiębiorstwo w sposób systemowy zapewnia bezpieczeństwo zaopatrzenia w wodę dla przeważającej części regionu - podkreśla Andrzej Piotr Sołtysik, członek Zarządu, dyrektor produkcyjno-handlowy Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S. A. - Żadne bowiem rejonowe przedsiębiorstwo wodociągowe nie jest w stanie podać w razie awarii lub klęski żywiołowej wody pitnej na przeciwległy kraniec naszego województwa. Taką możliwość elastycznego i szybkiego reagowania stwarza pierścieniowy system około 1030 km sieci magistralnej o średnicach nawet do 1800 mm w powiązaniu z 9 zbiornikami sieciowymi o pojemności łącznej 340 tys. m sześc.

Odpowiedzialne zadanie

Tak duża skala działalności to jednocześnie duża odpowiedzialność. Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S. A. w Katowicach musi dbać, żeby woda docierała do 3 milionów mieszkańców naszego regionu, a jednocześnie - by to była woda najwyższej jakości. Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S. A. w Katowicach nie jest bowiem monopolistą na rynku - co mu się czasem zarzuca. Musi konkurować z firmami działającymi na naszym rynku, a nawet z dostawcami z Czech - woda zza Olzy trafia do polskich miast przygranicznych położonych w subregionie rybnickim.

Warto też podkreślić jeszcze jeden fakt - Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S. A. nie dostarcza wody wprost do naszych mieszkań. Sprzedaje wodę do rejonowych przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, które rozprowadzają ją na terenie miast regionu górnośląskiego. Jeśli więc czasem zdarzają się awarie i braki wody, to nie oznacza to, że dzieje się tak z powodu braków wody w sieci magistralnej Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S. A. Przeciwnie - sieć Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S. A. została tak zbudowana, że umożliwia dostarczenie wody w razie awarii praktycznie na każdym odcinku magistrali. Bardzo sprawnie funkcjonuje bowiem pierścieniowy system dystrybucji wody pitnej (bardziej szczegółowo opisujemy go przy mapie). W razie awarii na danym odcinku rurociągu pozwala on szybko podać wodę z innych kierunków - dzięki czemu nie tylko zmniejsza się straty wody, ale przede wszystkim ogranicza do minimum czas przerwy w jej dostawie do odbiorców.

Cementowy rękaw w rurze

Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S. A. cały czas modernizuje sieć. - Istniejąca sieć była tworzona przez dziesięciolecia i to z takich materiałów oraz w takich technologiach, jakie wówczas były dostępne - wyjaśnia Jerzy Muszer, kierownik eksploatacji sieci, dystrybucji i sprzedaży wody w Górnośląskim Przedsiębiorstwie Wodociągów S. A. - Dlatego też szeroko zakrojony plan remontów i zadań modernizacyjno-inwestycyjnych sieci obejmujący lata 2006-2010 uwzględnia nie tylko wspomniane uwarunkowania historyczne, ale przede wszystkim zużycie techniczne poszczególnych odcinków rurociągów. We wspomnianym okresie zaplanowano modernizację aż 245 km sieci polegającą nie tylko na wymianie rurociągów ze stalowych na żeliwne (wykonane z trwałego żeliwa sferoidalnego), ale także na wykonaniu:

• wewnętrznej wykładziny cementowej, tzw. rękawów

• oraz tzw. reliningu.

- Wykonanie wykładziny cementowej polega na bardzo dokładnym oczyszczeniu wewnętrznej ściany rurociągu, a następnie na nałożeniu powłoki cementowej, która jest nie tylko trwała, ale i - co bardzo ważne - nie wchodzi w reakcje z wodą, tak jak stal - wyjaśnia Jerzy Muszer. - W efekcie uzyskujemy nie tylko poprawę jakości sieci, większą niezawodność dystrybucji, ale i poprawie ulega jakość wody pitnej, jej cechy fizyko-chemiczne oraz walory smakowe.

- Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S. A. inwestuje ok. 70 mln zł rocznie w poprawę procesów technologicznych produkcji wody pitnej, a przede wszystkim w poprawę stanu sieci przesyłowej tej wody - podkreśla Andrzej Piotr Sołtysik. - Uważamy, że woda, jej zasoby są naszym wspólnym bogactwem i należy je traktować z odpowiednim szacunkiem. W samej tylko Europie, około 40 milionów mieszkańców nie ma odpowiedniego dostępu do wody pitnej. Natomiast nasze przedsiębiorstwo posiada dwukrotnie większe możliwości produkcyjne wody pitnej niż jest w stanie aktualnie sprzedać. Zależy więc nam na zdobywaniu nowych klientów i zwiększaniu sprzedaży. A to można osiągnąć przede wszystkim przez bardzo wysoką jakość dostarczanej wody.

Stała dbałość o jakość

Woda pobrana z ujęć musi być odpowiednio uzdatniona, zanim trafi do odbiorcy. - W uzdatnianiu wód głębinowych i powierzchniowych stosuje się nowoczesne technologie umożliwiające osiągnięcie parametrów odpowiadające wymogom krajowym i europejskim - podkreśla Marek Czechowski, kierownik wydziału technologii i procesów uzdatniania wody.

Nawet woda z ujęć głębinowych - która mogłaby być traktowana prawie jak woda mineralna - musi być odpowiednio uzdatniona. - Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z 29 marca 2007 roku, woda z ujęć głębinowych musi być pozbawiona między innymi nadmiaru żelaza i manganu - wyjaśnia Czechowski.

Proces ten pokażmy na przykładzie Stacji Uzdatniania Wody w Miedarach. Tam woda surowa podlega najpierw procesowi areacji - właśnie w celu usunięcia żelaza i manganu poprzez ich utlenienie z formy rozpuszczalnej do nierozpuszczalnej. Następnie kierowana jest do filtrów pospiesznych, gdzie usuwany jest nadmiar tych pierwiastków. I dopiero po takiej filtracji woda uzdatniona jest gromadzona w zbiorniku wody czystej, gdzie podlega dezynfekcji podchlorynem sodu, a następnie jest tłoczona dwoma rurociągami magistralnymi do odbiorców. - Często spotykamy się z pytaniem, dlaczego wodę trzeba chlorować - mówi Jerzy Muszer. - Otóż jest to wymagane wspomnianym rozporządzeniem ministra zdrowia, robi się to w celu dezynfekcji.

Nie da się natomiast wody wysyłanej siecią do odbiorców ozonować, ponieważ ozon ulega szybkiemu rozkładowi - maksymalnie w ciągu pół godziny - i w związku z tym nie jest skutecznym środkiem dezynfekującym w sytuacji, gdy woda pozostaje długo w sieci.Eksperci Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S. A. rozwiewają jeszcze jedną wątpliwość, którą często podnoszą odbiorcy wody. Otóż "żółta woda", która często leje się z kranów w naszych domach, nie wypływa z sieci wodociągowej Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S. A. - To zwykle efekt osadzania się kamienia w stalowych rurach budynków - wyjaśnia Marek Czechowski. - Woda jest doskonałym rozpuszczalnikiem. Kiedy więc na przykład po długiej nieobecności w domu odkręcamy kran, woda wypłukuje wszystkie osady powstałe w rurach. Im większy budynek, im dłuższa instalacja wodna, tym ten efekt może być silniejszy.

Jerzy Muszer dodaje, że nie ma też takiej możliwości, by uzdatniona woda w sieci Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S. A. została wtórnie zanieczyszczona podczas transportu. - Woda uzdatniona płynie w sieci pod ciśnieniem 10 atmosfer, nie ma więc fizycznej możliwości, by coś do takiej rury na przykład przesiąknęło - tłumaczy. Marek Czechowski podkreśla też, że na każdym etapie - od ujęcia, poprzez wszystkie fazy uzdatniania, po studzienkę na styku z odbiorcą - woda produkowana przez Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S. A. jest bardzo dokładnie badana. - Mamy do tego odpowiednio przeszkolonych pracowników oraz laboratoria, które dysponują bardzo nowoczesnym sprzętem - dodaje.

Jak funkcjonuje pierścieniowy system dystrybucji wody pitnej

Każdego denerwuje, gdy nagle w środku lata zabraknie wody w kranach. Aby ograniczyć do minimum tak nieprzyjemne zdarzenia, w Górnośląskim Przedsiębiorstwie Wodociągów S. A. opracowano i z powodzeniem zastosowano pierścieniowy system dystrybucji wody pitnej. W razie awarii na rurociągu, pozwala on podać wodę z innych kierunków - dzięki czemu można zminimalizować straty wody oraz ograniczyć czas przerwy w jej dostawie do odbiorców. Obrazowo można to opisać tak: woda płynąca ze zbiornika sieciowego w Paprocanach w kierunku Mikołowa, może też dotrzeć tam z innego kierunku - na przykład z Dziećkowic czy Czarnego Lasu. Sieć została bowiem tak zbudowana, że w razie awarii i konieczności zamknięcie odcinka rurociągu, można znaleźć "obejście" pozwalające na dostarczanie wody z innego kierunku. To ważne i niezwykle potrzebne rozwiązanie, ponieważ sieć należąca do GPW S. A. jest zlokalizowana głównie w mocno zurbanizowanym terenie GOP-u, gdzie na dodatek występuje zjawisko szkód górniczych i ruchów tektonicznych związanych z prowadzoną przez śląskie kopalnie działalnością wydobywczą. Te uwarunkowania narażają podziemną sieć przesyłową wody pitnej na rozszczelnienie rurociągów, ich pęknięcia - a w rezultacie na gwałtowny wypływ wody na zewnątrz.

Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów SA
ul. Wojewódzka 19
40-026 Katowice
tel. 032-603-88-61
fax 032-603-86-14

e-mail: [email protected]