Jak się sprawy śląskiej godki teraz mają...

Spór o uznanie śląskiej godki za język regionalny trwa kilka lat. Budzi przy tym spore emocje zarówno u zwolenników, jak i przeciwników. Dlaczego to taka drażliwa kwestia, skąd tyle trudności? - opowiedział poseł Platformy Obywatelskiej Marek Plura.
MM Silesia: Panie pośle, język czy gwara?

Marek Plura: Po pierwsze, w polskim języku mamy problem z definicjami. „Gwara, język, dialekt, etnodialekt” – to wszystko to typowe pojęcia socjologiczne. Natomiast „język regionalny” to pojęcie prawne. I tutaj zaczyna się problem, bo dużo ludzi myli te pojęcia. Ja się staram o uznanie języka śląskiego za język regionalny. Aby język został prawnie uznany za regionalny, musi spełniać trzy wymogi. Musi występować na określonym obszarze, musi się nim posługiwać lokalna społeczność i musi być skodyfikowany, zapisany. Język śląski spełnia te kryteria. Ostatni etap też już jest za nami, bo powstał ujednolicony zapis języka śląskiego w Ślabikorzu. Tak na marginesie dodam, że 21 lutego jest premiera „Ślabikorza nie dla bajtli”. Data została wybrana ze względu na to, że jest to Dzień Mowy Ojczystej. W ten sposób chcemy podkreślić, że dla wielu ludzi język śląski jest mową ojczystą.

Kiedy zrobiło się głośno o języku śląskim?

W poprzedniej kadencji został przygotowany projekt o statusie języka śląskiego, ale prace nad nim w ogóle się nie zaczęły. Pierwszym spotkaniem, na którym publicznie poruszono temat języka śląskiego była konferencja w czerwcu 2008. Udział w dyskusji wzięła m.in. świętej pamięci pani Krystyna Bochenek, Rada Języka Polskiego PAN, liczni miłośnicy języka śląskiego. I tak się to wszystko rozpoczęło.

Jak się sprawy śląskiej godki teraz mają?

Aby nadać językowi śląskiemu status języka regionalnego, musi zostać znowelizowana Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. W tym celu został zrobiony nowy projekt o statusie języka śląskiego. Pierwszy projekt, zrobiony za czasów poprzedniej kadencji, został odrzucony. Odbyły się dwa posiedzenia Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. W październiku 2010 do Marszałka Sejmu został dostarczony projekt ustawy. Przeszedł pierwszy etap na drodze prawnej, dostał swój numer i 1 lutego 2011 trafił do Komisji MNiE. Zapewne w przyszłym tygodniu dowiemy się, kiedy projekt będzie rozpatrywany przez Parlament. Sprawą zajmą się lingwiści, europejscy specjaliści, różne doradcze komisje. Myślę, że wszystko idzie ku dobremu.

Jakie są główne argumenty przeciwko językowi śląskiemu?

Z jednej strony uparte trwanie w nielogicznej postawie, że język śląski to tylko odmiana języka polskiego. No i te wszystkie nierozsądne obawy, że Ślązacy chcą wyrwać się do Niemiec, że chcą się separować. A z drugiej strony są środowiska, które obawiają się, że nadanie statusu języka regionalnego ujednolici mowę śląską. A to oczywiście nieprawda. Na język śląski składa się zespół 12- 16 dialektów. W tym cztery główne. Status języka regionalnego pomoże chronić cały zespół śląskich dialektów.

Dlaczego w spisie tylko 56 tys. osób zdeklarowało język śląski?

Poczucie śląskiej tożsamości deklaruje cztery razy więcej osób niż tych, które deklarują posługiwanie się śląskim dialektem. To znak, że coś tak delikatnego, a przy tym niezmiernie ważnego może zaniknąć. Trzeba pamiętać, że wspólny język to podstawa kultury, buduje więź między współmieszkańcami. Trzeba więc ratować nasz język. Podczas tegorocznego spisu powszechnego nie spodziewam się jakiś porażających liczb. Liczę jednak, że język śląski jako ten, którym się posługują na co dzień, zdeklaruje około 120 tys. osób.