Ścieki i ich oczyszczanie

Zgodnie z raportem Światowego Funduszu na rzecz Przyrody, jedynie 2,5% zasobów światowych wody stanowi woda słodka, a mniej niż 0,01% to woda pitna. Jedną z głównych przyczyn degradacji wód są zanieczyszczenia odprowadzane z kanalizacji przemysłowych i komunalnych oraz nawozy i pestycydy spłukiwane z terenów rolniczych i leśnych. Na co dzień nie myślimy o tym, czym są ścieki i jak wiele ich produkujemy. Nie do końca zdajemy sobie sprawę z tego, jak bardzo nasze codzienne życie zmienia środowisko naturalne. Banalne przyzwyczajenia, choćby takie, jak sypanie zbyt dużej ilości proszku do prania w nadziei, że ubrania będą dzięki temu czystsze i bardziej pachnące, przyczyniają się do wzrostu ilości fosforanów w odprowadzanych ściekach. Zapominamy, że należy zawsze dostosowywać ilość proszku do stopnia twardości wody. Ochrona środowiska powinna się zaczynać we własnych czterech ścianach.

Woda, do której doprowadzane są ścieki, może do pewnego stopnia oczyścić się sama, zwłaszcza ta w rzekach. Zdolność ta jest mocno ograniczona, dlatego konieczne jest oczyszczanie ścieków przed ich odprowadzeniem do wód powierzchniowych.

PROCES OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW

Oczyszczanie ścieków polega na usuwaniu ze ścieków osadów i substancji rozpuszczonych w wodzie. Minimalizuje ono wpływ zanieczyszczeń na wody powierzchniowe i grunty.

W nowoczesnych oczyszczalniach ścieków, takich jak oczyszczalnia Gigablok w Katowicach, proces ten przebiega w trzech etapach: mechanicznym, biologicznym i chemicznym.

Mechaniczne oczyszczanie ścieków polega na oddzieleniu ze ścieków części stałych na kratach wlotowych i piaskownikach. Niestety, z roku na rok dopływające do oczyszczalni ścieki są coraz bardziej zaśmiecone. Obecnie jest ich tak dużo, że oczyszczalnia zaczyna przypominać coraz bardziej składowisko śmieci. Nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak bardzo to utrudnia i podraża cały proces oczyszczania. Nawet drobne rzeczy wrzucane odruchowo do muszli klozetowej, takie jak niedopałki i patyczki do uszu, potrafią skutecznie zapchać kraty wlotowe i unieruchomić inne urządzenia. Wszystkie odpady zatrzymane na kratach stanowią odpady niebezpieczne, których utylizacja jest bardzo droga. Jest ona znaczącym kosztem w cenie odprowadzania i oczyszczania 1 m3 ścieków, którą płacą mieszkańcy.

Po mechanicznym oczyszczeniu ścieki przepływają do oczyszczalni biologicznej. Tu, w specjalnych komorach, oczyszczane są ze związków organicznych i biogennych za pomocą mikroorganizmów tworzących tzw. osad czynny. Proces, który w naturalnych warunkach przebiegałby tygodniami, w oczyszczalni jest skrócony do zaledwie kilku godzin. Powstający przy tym osad poddaje się sedymentacji, tzn. opadaniu zawiesiny ciała stałego w cieczy w wyniku działania siły grawitacji lub sił bezwładności. Następnie powstały szlam przepompowywany jest do komór fermentacyjnych. Tu zachodzą procesy gnilne, w trakcie których powstaje metan, gaz o dużej wartości opałowej. Przefermentowany osad zostaje odwodniony, a następnie wywieziony na specjalne składowisko osadów.

Ostatni etap oczyszczania ścieków ma na celu wytrącenie soli mineralnych z wody oczyszczonej uprzednio ze związków organicznych. Do tego celu używa się najczęściej siarczany glinu, chlorku żelaza lub wapnia. Dlatego też ten etap nazywa się chemicznym. Wspaniałą okazją do bliższego zapoznania się z tematyką ochrony środowiska i oczyszczania ścieków będą organizowane w dniach 13, 15 i 16 października br. przez Katowickie Wodociągi S.A. i Urząd Miasta Katowice "Dni Otwarte Oczyszczalni Ścieków Gigablok".