Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Tak ma wyglądać nowe śródmieście Dąbrowy. Robi wrażenie! WIZUALIZACJE, ZDJĘCIA

Piotr Sobierajski, mat. prasowe
Plac miejski, amfiteatr, promenady, lokale gastronomiczne i handlowe, a do tego dużo zieleni i wieża widokowa. Tak ma wyglądać oczami mieszkańców Dąbrowy Górniczej nowe centrum tego miasta. Powstanie ono na terenie byłej Dąbrowskiej Fabryki Obrabiarek DEFUM, tuż za Pałacem Kultury Zagłębia, w samym śródmieściu. Szczegóły tego śmiałego projektu poznaliśmy podczas konferencji pod hasłem „Fabryka Pełna Życia. Jak centrum Dąbrowy Górniczej zaprojektowali mieszkańcy miasta?”.

Dąbrowa Górnicza od dziesięcioleci zmaga się z brakiem naturalnego rynku czy dobrze zagospodarowanego śródmieścia. Nie udało się wymyśleć i zrealizować funkcjonalnego projektu dla Placu Wolności przed Pałacem Kultury Zagłębia, otoczonego z jednej strony blokiem mieszkalnym a z drugiej przystankami komunikacji miejskiej. Te mają zresztą wkrótce stąd zniknąć, kiedy powstaną w mieście wspólne przystanki autobusowo-tramwajowe.
Łakomym kąskiem stał się więc 4-hektarowy, atrakcyjnie położony teren po zakładach DEFUM. Udało się go przejąć od Skarbu Państwa pod koniec 2015 roku. Postanowiono wówczas, że to tu powstanie nowe centrum naszego miasta. Ale nie to było najważniejsze.

– Naszym celem było, i nadal jest, przeprowadzenie procesu przemian wspólnie z mieszkańcami i dla mieszkańców. W 2017 r. rozpoczęliśmy realizację, pionierskiego na skalę kraju, procesu szerokiej partycypacji społecznej. Wyniki wszelkich form konsultacji, m.in. warsztaty, badania ankietowe, spotkania z mieszkańcami, spacery badawcze, konsultacje społeczne, zlecone przez władze miasta pogłębione analizy obszarów szczegółowych objętych rewitalizacją modelową, tzw. prototypowanie rozwiązań urbanistyczno-architektonicznych itp. - brane były pod uwagę w pracach na każdym etapie realizacji – mówi Wojciech Czyżewski, przewodniczący zespołu ds. Fabryki Pełnej Życia.

W efekcie, wczesną wiosną tego roku otrzymaliśmy niezwykle inspirujący dokument – koncepcję funkcjonalno-przestrzenną śródmieścia Dąbrowy Górniczej w zdecydowanej przewadze opartą o opinie i oczekiwania dąbrowian wyrażone w trakcie konsultacji. Dokument ten wsparł planowanie najważniejszych przemian, jakie w najbliższych latach czekają Dąbrowę Górniczą. Będzie podstawą do ogłoszonego w piątek 8 czerwca konkursu architektonicznego, w wyniku którego do końca br. poznamy gotowy projekt zmian w śródmieściu Dąbrowy Górniczej. Sam konkurs organizowany jest wspólnie z katowickim oddziałem Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). To największe autorytety w tej dziedzinie z Polski i zagranicy mają wyłonić zwycięski projekt.

Podczas piątkowej konferencji mieszkańcy, dąbrowscy aktywiści, urbaniści i architekci, samorządowcy, przedsiębiorcy oraz reprezentanci branż kreatywnych – mieli okazję dyskutować właśnie o rewitalizacji, społeczeństwie obywatelskim, kwestiach transportowych oraz przestrzeniach publicznych i co najważniejsze – o nowym centrum Dąbrowy Górniczej.

Zwrócono uwagę, że Dąbrowa Górnicza rozrastała się wraz z zakładami przemysłowymi (najdynamiczniej za sprawą Huty Katowice), które zdeterminowały urbanistyczny układ miasta. Nie ominęło to ścisłego centrum, gdzie zlokalizowana była m.in. kopalnia, huta stali i fabryka obrabiarek „Defum”. Efektem takiego stanu rzeczy jest brak w Dąbrowie wyróżniającego się centrum.

Możliwości do podjęcia działań dał projekt „Fabryka Pełna Życia – rewitalizacja śródmieścia Dąbrowy Górniczej” współfinansowany z funduszy Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020. Realizacja, pionierskiego w skali kraju procesu rewitalizacji, opartego na szerokiej partycypacji społecznej, spowodowała zmianę myślenia o skali i zasięgu zmian, jakie należy przeprowadzić w Dąbrowie Górniczej, by przygotować miasto na wyzwania przyszłości.

– Ze szczegółowych analiz komunikacyjnych, które otrzymaliśmy niedawno, wynika m.in., że jeśli nic nie zrobimy, liczba samochodów wjeżdżających do centrum miasta nadal będzie rosła i za kilka lat Dąbrowa Górnicza stanie. Dzięki analizom demograficznym łatwo wysnuć wniosek, że musimy się otworzyć na pozyskiwanie nowych mieszkańców. Z badań dotyczących jakości życia i oczekiwań społecznych wiemy, że poszerzają się potrzeby i aspiracje dąbrowian. Dlatego powinniśmy zaprojektować i zbudować nowe drogi prowadzące przez śródmieście Dąbrowy, które będą stanowiły alternatywę dla już istniejących, zbudować centra przesiadkowe przy dworcach kolejowych, połączyć tunelami komunikacyjnymi obszary znajdujące się z obu stron torów, usprawnić transport publiczny, doprowadzić do zrównoważenia uczestników ruchu, udostępniając przestrzeń w centrum pieszym i rowerzystom, otworzyć miasto na napływ kapitału i rozwój przedsiębiorczości oraz stworzyć nowe, atrakcyjne przestrzenie miejskie – podkreśla Marcin Bazylak, pierwszy zastępca prezydenta Dąbrowy Górniczej.

Dlatego priorytetem jest budowa nowej drogi, łączącej ul. Poniatowskiego i Kolejową z ulicą Perla. Ma to być główna droga, którą będzie można ominąć ścisłe centrum miasta. W stronę Pogorii III i Parku Zielona poprowadzi kierowców nowy tunel pod torami w ciągu ul. Kościuszki, natomiast w ciągu ul. Konopnickiej pojawi się pod torami kolejowymi przejście tylko dla pieszych i rowerzystów. – Po spotkaniach i konsultacjach z mieszkańcami wiemy, że mamy w centrum nadmierny ruch samochodów, za chwilę zakorkuje nam się centrum miasta. M.in. dlatego, że w 2010 roku mieliśmy w mieście zarejestrowanych 65 tys. samochodów, a dziś jest ich już 85 tysięcy. Śródmieście powinno być bardziej dostępne dla pieszych, rowerzystów, osób niepełnosprawnych. Dziś jest ono podzielone na cztery ćwiartki, rondem i przejściem podziemnym, które blokują płynne, łatwe poruszanie się po centrum – mówi Wojciech Czyżewski.

Przez prawie dwa lata na terenie Fabryki Pełnej Życia miasto wspólnie z partnerami społecznymi i instytucjonalnymi zrealizowało ponad 60 wydarzeń kulturalnych, organizacje pozarządowe i grupy nieformalne zostały wsparte poprzez środki na realizację 14 mikrograntów, w surowej przestrzeni publicznej powstał ogród społeczny i kontenery kulturalne. Wspólnie z Pracownią Badań i i Innowacji Społecznych STOCZNIA przygotowano i przetestowano metody, które pozwoliły na stworzenie adekwatnych do potrzeb mieszkańców Dąbrowy Górniczej metod konsultacji służących wsparciu procesu tworzenia koncepcji funkcjonalno-przestrzennej – spacerów badawczych, mobilnych punktów konsultacyjnych i debat podwórkowych. Za ich realizację odpowiadały wybrane w drodze zamówień publicznych organizacje – Stowarzyszenia CIVITAS, Aktywna Dąbrowa, Razem w Przyszłość oraz Fundacja Godne Życie. Jako, że jednym z najważniejszych celów, które przyświecają procesowi rewitalizacji centrum jest włączenie wszystkich grup społecznych we współdecydowanie o mieście, dlatego też we współpracy ze Stowarzyszeniem CIVITAS Urząd Miejski w Dąbrowie Górniczej realizuje edukacyjno-informacyjny pakiet młodzieżowy i senioralny.

W trakcie prac nad diagnozą Priorytetowego Obszaru Rewitalizacji Centrum w roku 2017 przeprowadzono niespotykaną do tej pory w Dąbrowie Górniczej analizę społeczno-ekonomiczną. W grupie respondentów znalazło się prawie 3 tys. osób o zróżnicowanych cechach demograficzno-ekonomicznych, potrzebach i punktach widzenia. Uzyskane w toku badań wnioski i konkluzje stały się przyczynkiem do wprowadzenia modyfikacji w pierwotnych założeniach rewitalizacyjnych.
Zauważono m.in., że przeciętny dąbrowianin, mimo ogromu obszaru Dąbrowy Górniczej, centrum umiejscawia w okolicach Pałacu Kultury Zagłębia. Postrzega jednak tą przestrzeń jako podzieloną siecią szerokich ulic i torów tramwajowych. Panujący układ drogowy oraz niefunkcjonalne rozwiązania ciągów pieszych, będące spuścizną dawnych założeń planistycznych, powodują, że przemieszczanie się pomiędzy poszczególnymi sferami stanowi nie lada wyzwanie.

– Przepytaliśmy około 3 tysięcy osób, mieszkańców Dąbrowy Górniczej, uczniów, osoby starsze, ale też studentów czy osoby spoza miasta, które tutaj np. pracują. Wnioski są takie, że dziś przyjeżdżając do śródmieścia Dąbrowy Górniczej nie ma co robić. Ludzie spędzają czas głównie w Centrum Handlowego Pogoria. Większość oczekuje, że w nowym śródmieściu pojawi się wiele atrakcyjnych przestrzeni miejskich, z atrakcjami, gastronomią, ofertą kulturalną. Tylko wtedy będzie się tu chciało przyjechać z dziećmi, znajomymi i spędzić ciekawie wolny czas – przyznaje Dawid Zieliński, socjolog odpowiedzialny za diagnozę społeczno-ekonomiczną Priorytetowego Obszaru Rewitalizacji Centrum.

Wobec wniosków, które uzyskano w procesie konsultacji dotyczących podziału centrum na 4 strefy, nadmiernego ruchu samochodowego, dużej liczby obiektów o niskiej wartości, deficytu wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych oraz konieczności zadbania o ciągi piesze – miasto zleciło Pronobis Studio opracowanie koncepcji funkcjonalno-przestrzennej. Tzw. koncepcja społeczna uwzględniła całość tzw. Priorytetowego Obszaru Rewitalizacji CENTRUM i zwróciła uwagę na konieczność uporządkowania przestrzeni śródmieścia, przebudowę układu komunikacyjno-drogowego, ale również na fakt, że nowe przestrzenie publiczne powinny uwzględniać specyficzne potrzeby użytkowników, wynikające z podeszłego wieku lub niepełnosprawności.

W obszarze Fabryki Pełnej Życia koncepcja uwzględniła oczekiwania mieszkańców. Na szczególną uwagę zasługują przestrzenie publiczne: rynek Fabryki, pasaż wejściowy, pasaż zewnętrzny i pasaż wewnętrzny (wewnątrz kompleksu budynków Fabryki Pełnej Życia), czy amfiteatr zlokalizowany w bliskim sąsiedztwie rynku i Pałacu Kultury Zagłębia. Gdy przyjrzymy się przeznaczeniu budynków, bez trudu odnajdziemy tu kluby muzyczne, lokale gastronomiczne (w tym restaurację z widokiem), lokalny browar, galerie wystawowe, hale targową, centrum biznesowe z zapleczem, biura (w tym dla start-upów i tzw. biznesów kreatywnych), halę koncertową, centrum sportów wyczynowych (ścianki wspinaczkowe), a nawet pokazową mini hutę szkła.

Na początku 2018 r. dokonano analizy wspomnianej wyżej koncepcji i postawiono tezę, zgodnie z którą Fabryka Pełna Życia musi być projektem samofinansującym się – co ze względów na charakter koncepcji społecznej, w znacznej części opartej na przestrzeniach publicznych i niekomercyjnych – było trudne do uzyskania.

Postanowiono zatem zlecić Tomaszowi Hliniakowi, ekspertowi ds. nadzoru urbanistyczno-architektonicznemu projektu „Fabryka Pełna Życia – rewitalizacja śródmieścia Dąbrowy Górniczej” opracowanie tzw. koncepcji autorskiej. Chodziło o dobre zbilansowanie i odnalezienie złotego środka pomiędzy atrakcyjnymi otwartymi przestrzeniami publicznymi, zaplanowanymi wcześniej obiektami, a przestrzeniami, które mogą być skomercjalizowane przy jednoczesnym utrzymaniu własności przez miasto. W efekcie otrzymano koncepcję, która zawiera spójną ideę, stawia postulat uznania Placu Wolności za centralną przestrzeń Dąbrowy Górniczej i najbardziej reprezentacyjną i prestiżową na terenie Zagłębia Dąbrowskiego oraz pokazuje w jaki sposób wykorzystać potencjał Fabryki Pełnej Życia.

Dość wspomnieć, że w koncepcji tej ponad dwukrotnie zwiększyła się powierzchnia użytkowa Fabryki. W sąsiedztwie fabryki ulokowano zespół wieżowców, zaproponowano budowę budynku z mieszkaniami dla młodych dąbrowian oraz wiele interesujących obiektów towarzyszących zwartemu zespołowi hal, które mogą zostać wypełnione zarówno pomieszczeniami biurowymi, jak i mieszkaniami.

W koncepcji autorskiej na wyróżnienie zasługuje umiejętne połączenie Pałacu Kultury Zagłębia i Fabryki Pełnej Życia w jeden zespół urbanistyczno-architektoniczny. Mowa o wielofunkcyjnej otwartej przestrzeni publicznej, wykorzystującej istniejącą w tym miejscu różnicę poziomów. Obejście wokół PKZ (cokół tego budynku oraz dwa ciągi piesze wzdłuż elewacji bocznych) zostały przedłużone w kierunku Fabryki Pełnej Życia i zamknęły obszar dawnych budynków „Defum”. W odmienny sposób potraktowano także postulat „stworzenia przestrzeni narracyjnych poświęconych historii i tożsamości Dąbrowy Górniczej”. Autor zaproponował m.in. stworzenie parku kieszonkowego, nawiązującego do początków górnictwa w pierwotnej odkrywkowej formie, czy stworzenie na głównym placu miejskim „mapy” z podświetlanych nazw wszystkich dzielnic Dąbrowy Górniczej, co ma podkreślać, że jest to przestrzeń wspólna dla całej Dąbrowy Górniczej – tak samo dla mieszkańców Ząbkowic, Łośnia Gołonoga czy Trzebiesławic.

Jak widać na przykładach koncepcji społecznej i jej uzupełnienia w postaci koncepcji autorskiej, przestrzeń Fabryki, daje ogromne możliwości, ale też stawia przed architektami nie lada wyzwanie – wykorzystać potencjał obszaru, skomunikować go z nowym centrum przesiadkowym przy dworcu PKP, połączyć w jeden organizm z resztą śródmieścia, uwzględnić oczekiwania mieszkańców, zaprojektować Fabrykę tak, by dało się ją skomercjalizować i wreszcie – stworzyć miejsce, które wyróżni Dąbrowę Górniczą na mapie Polski.

W efekcie, pod koniec 2018 r. będzie możliwe zakończenie projektowania centrum Dąbrowy Górniczej i otwarcie kolejnego etapu – pozyskiwania partnerów i inwestorów strategicznych, którzy wspólnie z Miastem Dąbrowa Górnicza zrealizują zwycięską koncepcję projektową. Cały projekt Fabryki Pełnej Życia ma być realizowany ostatecznie i zarządzany przez spółkę, która powołana zostanie po wyłonieniu zwycięskiego projektu. To spółka zajmie się pozyskiwanie inwestorów, przedsiębiorców chętnych na kupno czy wynajem powierzchni biurowych lub handlowych na terenie Fabryki Pełnej Życia oraz koncepcją finansowania części miejskiej tego przedsięwzięcia.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Michał Pietrzak - Niedźwiedź włamał się po smalec w Dol. Strążyskiej

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na dabrowagornicza.naszemiasto.pl Nasze Miasto