"Źle urodzone" brzydale z Katowic trafiają do książki [Zdjęcia]

Modernizm w architekturze kojarzony jest przede wszystkim z okresem międzywojennym, kiedy ten styl się rozwinął i powstały najbardziej znane budynki. Wiele z nich ma dziś status zabytków. Inną historię mają budynki, które powstały po II Wojnie Światowej - są niedoceniane, niechronione, a może nawet nie są lubiane. Według twórców projektu "Źle urodzone" wpływa na to piętno czasu, w którym budynki powstały, epoka PRL-u.

"Źle urodzone" to projekt, za którym stoją dwie osoby - śląski architekt i fotograf Marek Woźniczka oraz reporter Filip Springer.

- Razem podróżowaliśmy po Polsce, razem spoglądaliśmy w stronę budynków modernistycznych wybudowanych w PRL. Chcieliśmy zrozumieć jak to się stało, że tak dobra architektura popadła w takie zapomnienie i zaniedbanie, jak to się stało, że wielu Polaków tych obiektów najzwyczajniej w świecie nienawidzi. W czasie jednej z takich podróży i dyskusji pojawiło się hasło "źle urodzone" . Razem doszliśmy do wniosku, że ta sytuacja wynika przede wszystkim z kłopotliwej metryki tych obiektów - powstały w złych dla Polski czasach więc od razu przyklejono im łatkę "złej, peerelowskiej" architektury i nie zastanawiano się nad ich wartością. Pozwalano też je bezmyślnie niszczyć czy zmieniać - mówi nam Filip.

Projekt "Źle urodzone" to wystawy, strona internetowa, cykl publikacji, a nawet interaktywna mapa. Uwieńczeniem projektu jest publikacja książki, która będzie miała premierę 22 marca. Wśród fotografowanych obiektów znalazły się m.in. Kino Kosmos ze Szczecina, gdański Falowiec, Hotel Cracovia i poznański Okrąglak. Jest też spora reprezentacja Katowic, m.in. znajdziemy Spodek, Osiedle Tysiąclecia, Skarbek, Zenit i oczywiście Brutala.

- Śląskim obiektom i architektom poświęcone są trzy teksty. Jeden z nich opowiada o Mieczysławie Królu, projektancie Superjednostki, drugi o duecie Buszko i Franta, trzeci poświęcony jest historii wyburzenia dworca w Katowicach. Śląsk ma mnóstwo niesamowitych obiektów powojennego modernizmu choćby takich jak Spodek, wspomniana Superjednostka, Osiedle Tysiąclecia czy piramidy w Ustroniu. Dynamiczny rozwój regionu po wojnie oraz szczęście do dobrego gospodarza jakim pod wieloma względami był gen. Ziętek sprawiły, że na Śląsku mogły powstać obiekty unikatowe w skali kraju - mówi Filip.

ZOBACZ ZDJĘCIA Z PROJEKTU

- Śląsk a zwłaszcza Katowice wyburzyły sobie tych obiektów najwięcej. Proces znikania Dworca PKP w Katowicach obserwowałem przez cały czas pisania książki i nie mogłem uwierzyć w to co się dzieje. Moim zdaniem to absolutny skandal, że ten budynek został zrównany z ziemią. W tym samym czasie zniknął Pałac Ślubów, który oczywiście w tym stanie, w którym się znajdował nie mógł istnieć, ale nadal miał potencjał. Łatwiej było go wyburzyć i zrobić tam parking. Wcześniej zniknęła Hala Baildonu, w miejscu której do dziś nic nie powstało - dodaje reporter.

- Najtrudniej było dobrać i wyselekcjonować materiał. Nigdy naszym celem nie było tworzenie kompendium, czy przeglądu najwybitniejszych realizacji architektonicznych epoki powojennego modernizmu. Książka nie jest też rankingiem autorów. Ona jest zapisem próby zrozumienia tego czym ta architektura była kiedyś (i dlaczego była taka, skąd to się wzięło) i czym jest teraz. Oraz jak się funkcjonowało w jej kontekście kiedyś i dziś. Jednym słowem - co się modernistom udało, a co nie - podsumowuje Filip Springer.