Industriada 2013 - święto Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego [program]

Z roku na rok Industriada przyciąga coraz to większa liczbę gości. W 2010 roku, podczas pierwszej edycji, liczba uczestników wynosiła prawie 29 tysięcy, natomiast w roku poprzednim gości było ponad dwa razy więcej – 62 tysiące. Jak będzie w tym roku? Okaże się już 8 czerwca, w sobotę. Wstęp do ogromnej większości budynków i na różne wydarzenia jest wolny.

Szeroki rozmach

To jest czwarta edycja Industriady, czyli święta Szlaku Zabytków Techniki. 336 godzin wydarzeń, 271 imprez, 40 koncertów i mnóstwo innych atrakcji, a wszystko to w 42 lokalizacjach w 24 miastach województwa śląskiego. Program tegorocznej Industriady - Święta Szlaków Zabytków Techniki - został zaprezentowany 22 maja w Dziale Etnologii Miasta Muzeum Historii Katowic w Nikiszowcu.

- W tym roku organizujemy między innymi warsztaty tematyczne dla rodziców i dzieci. Najmłodsi będą mogli stworzyć swój własny film animowany – informuje Tomasz Stemplewski, dyrektor Wydziału Gospodarki, Promocji i Współpracy Międzynarodowej Urzędu Marszałkowskiego.

Lali giganty, złoty napój i przejazd za darmo

- INDUSTRIADA to pełen wyjątkowej energii dzień. Szczególnie polecam Energy of Industry - mapping 3D, spotkanie z gigantycznymi lalkami DUNDU, a także widowiska "Szychta" i "Fajrant" – mówi o hitach tegorocznego Święta Adam Hajduga, zastępca dyrektora Wydziału Gospodarki, Promocji i Współpracy Międzynarodowej.

Dodatkowym udogodnieniem dla zwiedzających w dniu Industriady będzie darmowy transport, który zapewni Górnośląski Związek Metropolitalny. Do dyspozycji pasażerowie dostaną 12 klimatyzowanych autokarów i dwa busy przystosowane do przewozu osób niepełnosprawnych. Pozwoli to na jednoczesne przemieszczanie się 700 osób. Obiekty Szlaku łączą dwie pętle oraz węzeł przesiadkowy na placu Sejmu Śląskiego w Katowicach. Wolontariusze Industriady pomogą podróżnym w sprawnym poruszaniu się pomiędzy obiektami.

Harmonogram

Poniżej przedstawiamy wybrane atrakcje, jakie możemy zobaczyć na szlaku.

Bielsko – Biała:
- Dworzec Kolejowy, ul. Warszawska 2
Pierwszy budynek dworcowy, z 1855 roku, został zastąpiony obecnym, zbudowanym według projektu Carla Schulza w latach 1889 – 1890. Ceglany korpus główny dworca uzupełnia charakterystyczna wiata na żeliwnych kolumnach. Wnętrze zdobi ornamentalna polichromia, a fasadę napis: „K.K. PRIVILEGIRTE KAIS. FERD. NORDBAHN” („Cesarsko – Królewska Uprzywilejowana Kolej Północna Cesarza Ferdynanda”)

- Muzeum Techniki i Włókiennictwa, pl. Żwirki i Wigury 8
Muzeum otwarte w 1996 r. w dawnej fabryce sukna Karola Büttnera. Eksponaty zgromadzono na dwóch piętrach. W salach przędzalni, przygotowalni, tkalni i wykończalni można zapoznać się z cyklem produkcji tkanin wełnianych. Odrębny zespół tworzą maszyny do produkcji kapeluszy. Uzupełnieniem ekspozycji są m.in. mała drukarnia oraz „lamus muzealny”, gdzie zgromadzono sprzęty gospodarstwa domowego.

Bytom:
- Elektrociepłownia Szombierki, ul. Kosynierów 30
Największe europejska elektrownia z początku XX wieku. Zaprojektowana przez Emila i Georga Zillmannów. Zwiedzając obiekt można poznać technologię produkcji ciepła i energii energetycznej w elektrociepłowni opartej na spalaniu węgla kamiennego.

Chorzów:
- Szyb Prezydent wraz z zabudowaniami kompleksu Sztygarka, ul. Piotra Skargi 34 a
Wieża szybu Prezydent jest unikalną w skali europejskiej wieżą wyciągową o żelbetonowej konstrukcji (wys. 42 m). Obiekt zlokalizowany jest na terenie dawnej Kopalni Prezydent. Zwiedzając wieżę wieczorem można podziwiać iluminacje świetlną szybu, a także efekty dźwiękowe związane z pracą kopalnianych urządzeń wyciągowych.

Cieszyn:
- Muzeum Drukarstwa, ul. Głęboka 50
Miejsce, w którym można poznać metody stosowane przez Gutenberga, a także poczuć klimat dawnej drukarni. Jest pamiątką bogatych tradycji drukarskich Cieszyna. W muzeum można zobaczyć zabytkowa tłocznię, a także wiele innych, sprawnych do dzisiaj, maszyn.

Czeladź:
- Galeria Sztuki Współczesnej „Elektrownia”, ul. Dehnelów (teren kopalni „Saturn”)
Pochodzący z 1903 roku obiekt należał do kopalni „Saturn”. W elektrowni pozostały oryginalne maszyny i urządzenia. Od 2005 roku działa tu Galeria Sztuki Współczesnej. Dawna kopalnia „Saturn” to nieznany, zagłębiowski wątek Reymontowskiej powieści „Ziemia Obiecana”.

Częstochowa:
- Muzeum Górnictwa Rud Żelaza, Park im. St. Staszica
W sztucznych podziemiach, w scenerii chodników i wyrobisk kopalnianych, urządzono wystawę sprzętu górniczego, pochodzącego z zamkniętej kopalni żelaza „Szczekaczka” w Brzezinach. Wystawę uzupełniają dawne mapy górnicze, projekty kopalń, maszyny, urządzenia i narzędzia górnicze.

- Muzeum Historii Kolei, ul. K. Pułaskiego 100/120
Kolejowe tradycje Częstochowy ukazuje uruchomione w 2001 r. muzeum. Wśród eksponatów są m. in. sygnały i tarcze do oznakowania pociągów, sprzęt do budowy torów, wyposażenie konduktora, dokumenty i stare fotografie. Muzeum opiekuje się także dwoma parowozami – pomnikami.

- Muzeum Produkcji Zapałek, ul. Ogrodowa 68
W czynnych do dziś Zakładach Przemysłu Zapałczanego, założonych w latach 1880 – 1882 przez Karola von Gehliga i Juliana Hucha, funkcjonuje jedyne w Polsce muzeum, ukazujące cały cykl produkcji zapałek – od drewnianego klocka po gotową paczkę. Główną atrakcją muzeum jest wciąż pracująca zabytkowa linia technologiczna z lat 30. XX wieku. Ekspozycje uzupełnia kolekcja zapałczanych pudełek i „rzeźb” z jednej zapałki.

Dąbrowa Górnicza:
- Kopalnia Ćwiczebna Muzeum Miejskiego „Sztygarka”, ul. Legionów Polskich 69
Kopalnia Ćwiczebna udostępnia turystom trzy poziomy wyrobisk górniczych o łącznej długości 800 metrów. W wyrobiskach zaprezentowane są także maszyny i urządzenia służące do urabiania i transportu węgla, takie jak kombajn węglowy, przenośniki oraz wozy kopalniane.

Gliwice:
- Oddział Odlewnictwa Artystycznego, ul. Bojkowska 37 (bud. 4)
Pod koniec XIX wieku w Gliwicach powstała jedna z trzech najpotężniejszych pruskich odlewni żeliwa, na której terenie po 1945 r. powstały Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych, słynne z odlewania pomników. Wystawa odlewów artystycznych w budynku maszynowni dawnej KWK „Gliwice” nawiązuje do tej tradycji i prezentuje m. in. rzeźby, popiersia, medale, plakiety, detale architektoniczne oraz biżuterię żeliwną.

- Radiostacja, ul. Tarnogórska 129
Stację nadawczą i masz zbudowano w 1935. Wieża gliwickiej Radiostacji to obecnie najwyższa wolno stojąca drewniana konstrukcja na świecie – 111 m. Budynek nadawczy był 31 sierpnia 1939 r. miejscem hitlerowskiej prowokacji. Od 2005 roku stanowi oddział Muzeum w Gliwicach.

- Muzeum Techniki Sanitarnej, ul. Edisona 16
Muzeum zlokalizowane jest w zabytkowej przepompowni, pamiętającej czasy rewolucji przemysłowej. Wchodzi w skład kompleksu jednej z najnowocześniejszych oczyszczalni ścieków w regionie.

Karchowice:
- Zabytkowa Stacja Wodociągowa „Zadawa”, ul Bytomska 6
W 1985 r. zbudowano w Karchowicach ujęcie wody pitnej dla aglomeracji górnośląskiej. Z najstarszego okresu zachował się budynek biura, w którym eksponowane są zabytkowe dokumenty i zdjęcia. W czasie przebudowy zakłada w 1929 r. powstała modernistyczna ceglana pompownia, w której zachowało się kompletne wyposażenie ruchu parowego stacji pomp, m. in. zespoły pompowe, turbiny i kompresory z 1925 r.

Katowice:
- Galeria „Szyb Wilson”, ul. Oswobodzenia 1
Budynek cechowni i łaźni dawnego „Richthofen” („Wilson”) kopalni „Giesche” („Wieczorek”) z 1918 roku został zaprojektowany przez Emila i Georga Zillmannów. Po likwidacji kopalni zaadaptowano go na galerię sztuki nowoczesnej. Powierzchnia galerii to blisko 2500 m kwadratowych mieszczących trzy sale wystawiennicze, w których odbywają się wystawy, happeningi, koncerty oraz projekcje filmowe.

- Osiedle Giszowiec
Rzadka w skali europejskiej kolonia górnicza kopalni „Giesche” o niepowtarzalnym klimacie „miasta-ogrodu”. Zaprojektowana przez Emila i Georga Zillmannów w latach 1906 – 1910. Do naszych czasów zachowało się kilka kwartałów domów mieszkalnych, dawna karczma, budynek nadleśnictwa, szkoły i sklepy. Osiedle stanowi tło wielu filmów o Śląsku, np. „Paciorki jednego różańca”, K. Kutza, czy książki M. Szejnert „Czarny ogród”.

- Osiedle Nikiszowiec
Zaprojektowane również przez Emila i Georga Zillmannów dla pracowników kopalni „Geische”. Zbudowane w latach 1908 – 1915. Tworzy je 9 zwartych kwartałów budynków, połączonych charakterystycznymi przewiązkami, a także kościół parafialny św. Anny z 1927 roku. Osiedle to, podobnie jak Giszowiec, jest tłem wielu filmów o Górnym Śląsku, takich jak „Sól ziemi czarnej” K. Kutza, „Angelus” L. Majewskiego czy „Barbórka” M Pieprzycy.

Łaziska Górne:
- Muzeum Energetyki, ul. Wyzwolenia 30
Na terenie Elektrowni „Łaziska” w budynku dawnej rozdzielni z 1928 r., otwarto w 2003 r. jedyne w tej branży muzeum w Polsce. Prezentuje ono kilka tysięcy eksponatów: od żelaznej stuletniej budki ulicznego transformatora z Bytomia, maszyn i agregatów, urządzeń pomiarowych i oświetleniowych po dokumenty czy fotografie.

Mysłowice:
- Centralne Muzeum Pożarnictwa, ul. Stadionowa 7a
Mysłowicka placówka jest największym w kraju muzeum pojazdów i sprzętu pożarniczego oraz tradycji ochroni przeciwpożarowej. Powstało w 1974 r., a od 1991 r. mieści się w obecnej siedzibie. Wśród ponad 9 tysięcy eksponatów, obejmujących okres od początku XVIII wieku po czasy współczesne, są m. in. najstarsza w Polsce sikawka konna z 1717 r., kolekcja pojazdów bojowych, sztandary oraz hełmy paradne.

Pszczyna:
- Muzeum Prasy Śląskiej, ul. Piastowska 26
Założone w 1985 r. Muzeum Prasy Śląskiej mieści się w zabytkowej kamieniczce z końca XVIII wieku. Można zobaczyć multimedialną prezentację przedstawiającą proces druku czy kompletne wyposażenie dawnej drukarni (maszyny drukarskie i introligatorskie z XIX i początku XX wieku), z możliwością własnoręcznego odbicia pamiątkowego druku. Przy muzeum działa „Izba u Telemanna” z kolekcją zabytkowych instrumentów muzycznych.

Ruda Śląska:
- Kolonia Robotnicza „Ficinus”, ul. Kubiny
Jest to znajdujący się w dzielnicy Rudy Śląskiej Wirek unikatowy zespół 16 budynków, posiadających, rzadki na Górnym Śląsku, kamienny parter i murowane piętro. Kolonię wybudowano w 1867 r. dla górników kopalni „Gottessegen” („Wirek”). W ostatnich latach budynki zostały gruntownie odrestaurowane.

Rudy:
- Zabytkowa Stacja Kolejki Wąskotorowej, ul. Szkolna 1
Stacja Rudy jest skansenem kolejki wąskotorowej powstałej w latach 1897 – 1903. Do zespołu stacyjnego należy 3-torowa hala lokomotywowni, wodna wieża ciśnień, parterowe budynki gospodarcze i drewniana wiata. Wśród eksponatów skansenu znajduje się m. in. 8 lokomotyw i kilkanaście wagonów. Skansen oferuje przejazdy turystyczną kolejką na trasie Rudy – Stanica – Rudy oraz Rudy – Paproć – Rudy.

Rybnik:
- Zabytkowa Kopalnia „Ignacy”, ul. Mościckiego 3
W dzielnicy Niewiadom zachował się zespół zabudowań dawnej kopalni „Hoym”, uruchomionej w 1792 r. (od 1936 r. „Ignacy”) z szybami „Oppburg” („Głowacki”) i „Grundmann” („Kościuszko”), dwiema parowymi maszynami wyciągowymi z 1900 i 1920 r. oraz budynkami pomocniczymi. Atrakcją kopalni jest możliwość wejścia na punkt widokowy w dawnej wieży ciśnień (46 m), z którego widać rozległą panoramę ziemi rybnickiej.

Sosnowiec:
- Dworzec Kolejowy, ul. 3 Maja
W 1859 r. Towarzystwo Drogi Żelaznej Warszawsko – Wiedeńskiej zbudowało linię kolejową z Ząbkowic do stacji granicznej z Prusami w Sosnowcu. Wówczas powstał klasycystyczny budynek dworca kolejowego, projektu Henryka Maconiego. Towarzyszyły mu zabudowania Komory Celnej, domy celników oraz cerkiew prawosławna i kościół „kolejowy”.

Tarnowskie Góry:
- Sztolnia Czarnego Pstrąga, Park Repecki
Obiekt znajduje się w unikalnym, 600 – metrowym fragmencie XIX – wiecznej sztolni „Fryderyk”, odwadniającej tarnogórskie podziemia. Trasę pokonuje się łodziami. Jej wylot, który znajduje się w pobliżu Ptakowic, w odległości 1 km, zwieńczony został tzw. oknem, które dzisiaj nosi nazwę „Bramy Gwarków”.

- Zabytkowa Kopalnia Srebra, ul. Szczęść Boże 81
W 1976 r. udostępniono turystom fragment podziemnych wyrobisk, chodników i sztolni oraz działające od XV do początku XX w. kopalnie rud ołowiu, srebra i cynku. Poprowadzona na głębokości ok. 40 metrów podziemna trasa turystyczna ma 1700 metrów długości, w tym 270 – metrowy przepływ łodziami. W budynku nadszybia znajduje się ekspozycja muzealna, a nieopodal – Skansen Maszyn Parowych.

Tychy:
- Tyskie Browarium, ul. Mikołowska 5 (wejście od ul. Katowickiej)
Obejmuje największą ekspozycję poświęconą piwowarstwu w Polsce, kino 3D oraz pub. Muzeum mieści się w zabytkowym budynku kaplicy ewangelickiej z 1902 r. Oprócz muzeum można zwiedzić obiekty Tyskich Browarów Książęcych, założonych w 1629 r., w tym wciąż czynną warzelnię z 1915 r,, budynek dyrekcji z 1905 r., bednarnię i smolarnię z końca XIX wieku oraz współczesną linię produkcji piwa.

Ustroń:
- Muzeum Ustrońskie im. Jana Jareckiego, ul. Hutnicza 3
W zabytkowym budynku z 1868 r. funkcjonuje od 1986 r. muzeum, . Inicjatorem jego otwarcia był długoletni dyrektor Zakładów Kuźniczych FSM, Jan Jarecki, który od połowy lat 60-tych zabezpieczał eksponaty i dokumenty, by muzeum można było otworzyć na 200 – lecie Kuźni Ustroń. Oprócz ekspozycji hutniczej i kuźniczej prezentowane są także zbiory kultury i sztuki ludowej Beskidów oraz lecznictwa uzdrowiskowego w Ustroniu.

Zabrze:
- Muzeum Górnictwa Węglowego, ul. 3 Maja 19
Jedyne w Polsce muzeum z bogatymi zbiorami z zakresu historii górnictwa, techniki i kultury górniczej, ulokowane w budynku dawnego Starostwa Powiatowego z 1875 r. Neogotycka „Sala Witrażowa”, multimedialne ekspozycje, ciekawe zbiory muzyczne i wizerunku św. Barbary to tylko wybrane propozycje pośród wielu innych, proponowanych atrakcji. Oddziałem Muzeum jest Skansen Górniczy „Królowa Luiza”.

- Skansen Górniczy „Królowa Luiza”, ul. Wolności 140
W skansenie znajduje się kompleks zabytkowych obiektów najstarszej państwowej kopalni węgla kamiennego na Górnym Śląsku. W jego skład wchodzi zespół szybowy „Carnall” z jedyną w Europie czynną parową maszyną wyciągową. W labiryncie chodników i wyrobisk, pochodzących z początku XIX wieku, o długości 1560 m i głębokości 35 m, można obejrzeć pracę wielkich maszyn górniczych, a także przejechać się zabytkową kolejką górniczą „Karlik”.

- Szyb „Maciej”, ul. Srebrna 6
Zabudowania szybu „Maciej” z początku XX w. to dawny „West-Schacht” kopalni węgla kamiennego „Concordia”. Od 1955 r. szyb stanowi głębinowe ujęcie wody. W budynku maszynowni znajduje się czynna dwubębnowa maszyna wyciągowa. Turyści mogą wejść na szczyt wieży wyciągowej, z której rozpościera się widok na Zabrze i okolice.

Zawiercie:
- Huta Szkła „Zawiercie”, ul. Towarowa 18
Zawierciańska Huta Szkła prowadzi produkcję nieprzerwanie od 1884 r. Zwiedzając zakład można zgłębić tajniki topienia i formowania szkła oraz zdobienia i polerowania. Podczas normalnej pracy zakładu i bieżącej produkcji można przyjrzeć się procesowi ręcznego zdobienia wyrobów kryształowych, pracy automatu zdobniczego, a także zobaczyć narzędzia, jakie stosowane są przy ręcznym formowaniu wyrobów.

Żywiec:
- Browar „Żywiec” i Muzeum Browaru, ul. Browarna 88
Wizytówką Żywca jest dawny Browar Arcyksiążęcy z 1856 r., z zachowaną XIX-wieczną zabudową oraz wyposażeniem (dawne kotły warzelne). Oprócz części zabytkowej dostępna jest także część współczesna, z ogromną kadzią filtracyjną. W najstarszej części zakładu – kutych w skale piwnicach leżakowych – urządzono Muzeum Browaru, pokazujące 150-letnią historię poprzez archiwalia, eksponaty i multimedia, a także klimat epoki poprzez rekonstrukcję zabytkowych uliczek, pracowni, sklepu i karczmy.

Z pełnym programem tej inicjatywy można zapoznać się na oficjalnej stronie Industriady 2013.

Zobacz inne ciekawe materiały
HORKA DOLLS	FANTOMAS I MARIACKA	"PIEPRZ RADARY"	SZWEDZKI I GRAFFITI

Zobacz, co muzycznego dzieje się na Śląsku
NAJWIĘKSZE GWIAZDY	KONCERTOWY ŚLĄSK	KONCERTY W KLUBACH	DEAD CAN DANCE