8 maja 1945 zakończyła się II wojna w Europie
Dzień Zwycięstwa jest świętem obchodzonym w wielu krajach europejskich, w tym w Polsce, co roku 8 maja. To właśnie tego dnia 1945 r. wszedł w życie akt bezwarunkowej kapitulacji Niemiec. W ten sposób zakończyła się II wojna światowa na terytorium Europy. Nadal jednak toczyły się walki z Japonią. Dopiero jej kapitulacja 2 września 1945 roku definitywnie zakończyła wojnę. Dla wielu państw klęska Niemiec nie oznaczała odzyskania wolności. Dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej, także dla Polski, była początkiem sowieckiego zniewolenia.
Bombardowanie Wielunia
Wieluń został bezpardonowo zaatakowany już w pierwszych godzinach II wojny światowej. To tutaj miała swój początek wojna totalna w wykonaniu Niemców. 1 września 1939 r. wczesnym rankiem lotnicy Luftwaffe zrzucali bomby na bezbronne miasto, w którym nie było wojska ani strategicznych celów militarnych. Przyjmuje się, że w nalotach zginęło 1.200 mieszkańców Wielunia. Bomby trafiły m.in. w szpital, kościół farny, synagogę, mieszczańskie kamienice, klasztor poaugustiański, kościół ewangelicki. Ogółem zniszczono ok. 75 proc. miejskiej zabudowy. W kolejnych miesiącach niemiecki agresor kontynuował dzieło zniszczenia, w 1940 r. fara została unicestwiona. Zniszczeniu Wielunia poświęcono podrozdział w opublikowanym w 2022 r. raporcie o stratach wojennych, który stał się podstawą starań o reparacje od Niemiec.
„Nie tylko zbombardowano zabytki, ale zniszczono też pomniki i miejsca pamięci narodowej oraz całkowicie rozgrabiono cenny zbiory Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Z kościołów i klasztorów zrabowano obrazy, rzeźby, monstrancje i przedmioty liturgiczne, w tym m.in. cenny srebrny relikwiarz Madonny Wieluńskiej z XVI w. Całkowitemu zniszczeniu uległy także zbiory polskich i żydowskich bibliotek” – napisał wieluński historyk prof. Tadeusz Olejnik.
II wojna położyła kres wielokulturowości miasta
W okresie międzywojennym Wieluń pełnił rolę stolicy jednego z większych powiatów II Rzeczypospolitej. Od granicy z państwem niemieckim był oddalony o kilkanaście kilometrów. W mieście działały takie instytucje jak Starostwo Powiatowe, Sąd Grodzki, Urząd Skarbowy, Inspektorat Straży Granicznej, szpital czy więzienie. Oprócz kościołów katolickich, w mieście znajdowały się synagoga, cerkiew i kościół ewangelicki. Przed wybuchem II wojny Wieluń miał 16 tysięcy mieszkańców, z czego jedną trzecią stanowiła ludność żydowska.
Pod okupacją niemiecką Wieluń znalazł się w granicach tzw. Kraju Warty, w którym prowadzono silną politykę germanizacyjną wspieraną terrorem Polaków i Żydów. Okupanci używali nazw Welun w latach 1940–1941 i 1942–45 oraz Welungen 1941–42. Wiosną 1941 r. niemieckie władze okupacyjne wyznaczyły dla społeczności żydowskiej getto w obrębie ulic Krakowskie Przedmieście, Targowej, Kilińskiego. Jego likwidacja w sierpniu 1942 r. wiązała się wywiezieniem wieluńskich Żydów do getta w Łodzi lub do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem.
Zobacz galerii: Wieluń w latach II wojny światowej na zdjęciach z serwisu Fotopolska.eu
Plany odbudowy miasta na hitlerowską modłę
Wieluń mógłby wyglądać dziś zupełnie inaczej, gdyby niemiecki okupant wcielił w życie koncepcję odbudowy zbombardowanej tkanki miejskiej na hitlerowską modłę. Miasto miało zatracić swój średniowieczny charakter i zabytkowy układ urbanistyczny. Plany te kreślił czołowy architekt III Rzeszy Herman Jansen. W archiwach zachowały się szkice Jansena, na których widoczne są m.in. gmachy urzędu skarbowego, nowego ratusza, siedziby partii nazistowskiej. Na ich podstawie powstała makieta, która znajduje się w zbiorach Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Ostatecznie w okresie II wojny Niemcy zdołali zbudować w Wieluniu dwa osiedla mieszkalne, których charakterystyczna architektura zachowała się do dziś.
CZYTAJ RÓWNIEŻ: Tak Niemcy chcieli odbudować zbombardowany Wieluń
Zakończenie okupacji niemieckiej przez wojska rosyjskie
18 stycznia 1945 roku w godzinach popołudniowych było już w Wieluniu słychać odgłosy walk w Krzeczowie, gdzie oddział wojsk radzieckich miał za zadanie uniemożliwić przeprawę przez most na Warcie jednostkom niemieckim wycofującym się z Radomska. Późnym wieczorem ulicą Częstochowską wjechali do Wielunia na motocyklach radzieccy zwiadowcy, a za nimi pierwsze radzieckie czołgi. Przez całą noc w mieście trwały walki, w trakcie których spłonęło kilka domów. Rankiem miasto było już wolne od niemieckich okupantów.
Zamach na Roberta Fico. Stan premiera Słowacji jest poważny.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?