25 lat wolności: obchody i wydarzenia w województwie śląskim

25 lat temu, w wyniku kompromisu zawartego przy Okrągłym Stole pomiędzy komunistami a niepodległościową opozycją wywodzącą się głównie z szeregów „Solidarności”, 4 czerwca 1989 r. doszło w Polsce do pierwszych po drugiej wojnie światowej prawdziwych wyborów parlamentarnych. Można mieć zastrzeżenia do ich charakteru i przebiegu. Faktem jest, że wolne wybory dotyczyły jedynie Senatu, natomiast w przypadku Sejmu kandydaci opozycji mogli się ubiegać zaledwie o 35 % miejsc w Sejmie. Ponadto przed przewidzianą na 18 czerwca drugą turą dokonano zmiany ordynacji wyborczej z powodu porażki kandydatów strony rządowej na liście krajowej.

Pomimo tych zastrzeżeń należy pamiętać o tym, że to właśnie wyłoniony w czerwcowych wyborach parlament stał się fundamentem odbudowy ustroju demokratycznego w Polsce. Po 4 czerwca 1989 r. przyszedł czas na pierwszy rząd kierowany przez premiera z grona opozycji – Tadeusza Mazowieckiego (chociaż tzw. resorty siłowe w tym rządzie zachowali komuniści), przywrócenie urzędu Prezydenta jako głowy państwa, powrót do tradycyjnej symboliki (godła z białym orłem w koronie i nazwą Rzeczpospolita Polska), rozpisaniem wolnych wyborów prezydenckich w 1990 r. i ostatecznie nowymi, prawdziwie wolnymi wyborami parlamentarnymi w 1991 r.

Wydarzenia zorganizowane w województwie śląskim przez Oddział IPN w Katowicach:

Prezentacja wystawy „Wybory 4 czerwca 1989 r. na Podbeskidziu”-Bielsko–Biała, 26 maja-30 czerwca 2014

25 lat Wolności - koncert „Elektrycznych Gitar” pod Wujkiem-Katowice, 4 czerwca 2014. Koncert odbędzie się o godz. 18.00 na parkingu w pobliżu budynku dyrekcji KWK „Wujek" w Katowicach, przy ulicy Wincentego Pola (wstęp wolny).

Otwarcie wystawy„Zachodźże czerwone słoneczko. Wybory ’89 w województwie katowickim” – Ruda Śląska, 4 czerwca 2014. 4 czerwca 2014 r., o godz. 9.00, w Muzeum PRL-u w Rudzie Śląskiej (przy ul. Zajęczej 42) odbędzie się otwarcie wystawy „Zachodźże czerwone słoneczko. Wybory '89 w województwie katowickim". Podczas otwarcia prelekcję wygłosi dr Bogusław Tracz (OBEP Katowice), współautor wystawy. Wystawa będzie prezentowana do 30 września.

Konferencja popularnonaukowa „Wybory 1989” - Częstochowa, 4 czerwca 2014. O godz. 12.00, w auli Zarządu Regionu Częstochowskiego NSZZ „Solidarność" w Częstochowie, przy ul. Łódzkiej 8/12, odbędzie się konferencja popularnonaukowa „Wybory 1989".

Prezentacja wystawy „My, Solidarność. NSZZ „Solidarność” Region Częstochowa 1980–1990” – Częstochowa, 3–8 czerwca 2014. Wystawa przy placu Biegańskiego przedstawia historię i działalność Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność",

Obchody 25. rocznicy wyborów czerwcowych. 1989 – Tarnowskie Góry, 4-5 czerwca 2014.

4 czerwca 2014

• 12.00 Ratusz, sala sesyjna – uroczysta sesja Rady Miejskiej w Tarnowskich Górach
• 18.00 Tarnogórskie Centrum Kultury, Miejskie Kino Olbrzym – pokaz filmu „Ucieczka z kina Wolność"
• 19.00 Rynek – koncerty: TG Bandu, Bartosza Jaśkowskiego i Kuby Nycza

5 czerwca 2014

• 12.00 Sesja naukowa w Muzeum w Tarnowskich Górach (Rynek 1)
• dr Jarosław Neja (OBEP Katowice) „Przed przełomem. Opozycja w województwie katowickim w latach 1988–1989. Próba zarysowania problemu"
• dr Adam Dziuba (OBEP Katowice) „Kampania wyborcza i wybory w województwie katowickim"
• panel dyskusyjny z udziałem członków obwodowych komisji wyborczych oraz mężów zaufania z 1989 r.

Konferencja „Rybnickie społeczeństwo w obliczu wyborów 1989 r.” – Rybnik, 6 czerwca 2014. O godz. 10.00, w Rybnickim Centrum Kultury w Rybniku, przy ul. Saint Vallier 1, odbędzie się konferencja „Rybnickie społeczeństwo w obliczu wyborów 1989 r."

Sesja popularnonaukowa „Droga do Wolności 1980-1989" i gra terenowa w Parku Śląskim - Katowice, 18 czerwca 2014