"Cicha Złodziejka Kości". Pora na badania w kierunku osteoporozy

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) osteoporoza to "układowa choroba szkieletu charakteryzująca się niską masą kostną, zaburzeniem architektury i zwiększoną łamliwością kości". Chyba wszyscy pamiętają kultowy obraz Oliviera Hirschbiegela zatytułowany "Das Experiment".

Jeden z głównych bohaterów zostaje ukarany za to, że podczas posiłków nie chce pić mleka. Strażnicy więzienni twierdzą, że to on ponosi winę za nietolerancję laktozy, której ma objawy. Powodem do oskarżeń jest jego tłumaczenie, iż dotąd rzadko pijał mleko. Wbrew obiegowej opinii dużo w tym prawdy. Laktoza będąca jednym ze składników mleka to cukier mleczny trawiony przez enzym zwany laktazą. Jedną z przyczyn obniżenia aktywności wydzielania laktazy jest długotrwała dieta bezmleczna. W ten sposób powstaje tak zwane zamknięte koło. - Rzadko pijam mleko, bo nie smakuje. Wolę colę - często mówi młodzież. A szkoda, bo mleko to przecież bardzo wartościowy napój. Podobnie jak jego przetwory ma w sobie dużo wapnia. Pierwiastek ten jest jednym z głównych budulców kości. Według polskich norm zalecane dzienne spożycie wapnia wynosi: 800 mg dla dzieci do 10. roku życia, 1 000 mg dla młodzieży w okresie dojrzewania, 1 500 mg dla kobiet w okresie ciąży, laktacji, menopauzy i osób starszych.

- To badanie densytometryczne jest badaniem profilaktycznym wykonywanym od 21. roku życia lub ewentualnie ze wskazań lekarza. Robi się je z kręgosłupa ledźwiowego lub szyjki kości udowej. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca by osobom do 65.  roku życia wykonywać to badanie z kręgosłupa, a powyżej tego wieku z biodra. Wyjątkiem są na przykład osoby, które miały operacje kręgosłupa, podczas których wstawiono doń metalowe elementy typu implanty, śruby czy inne mogące zakłócić przebieg badania. Wtedy nie można go wykonać i robi się go z biodra. No i oczywiście odwrotnie, gdy przykładowo pacjent ma endoprotezy w obydwu biodrach wtedy badanie gęstości kości wykonuje się tylko i wyłącznie z kręgosłupa - tłumaczył w rozmowie z MM Silesia Damian Jamrozowicz, specjalista ds. badań diagnostycznych obsługujący sprzęt w osteobusie, który zawitał ostatnio na ul. Koszalińską w Katowicach.

Mimo, że na co dzień dysponujemy coraz szerszą paletą mobilnego sprzętu to pacjenci oczekujący w kolejce przed osteobusem mieli wątpliwości czy badanie w nim wykonywane jest w pełni wiarygodne. - To jest sprzęt, który ma około 2 - 3 lat, a więc nie jest mocno zużyty. Takimi samymi aparatami dysponują szpitale. My z racji tego, że prowadzimy takie akcje w terenie mamy go zainstalowany w samochodzie - uspokajał Jamrozowicz. Na badanie przyszło wielu mieszkańców Katowic. W kolejce wymieniali doświadczenia w kwestii profilaktyki i leczenia osteoporozy. Były też kobiety, które nie były jeszcze na żadnych badań. Zauważywszy kolejkę zainteresowały się po co stoi i zdecydowały się na badanie.

- Ja miałam dwa złamania nogi i to nie związane z osteoporozą. W 1959 roku. Natomiast dwa lata temu upadłam w Węgierskiej Górce. Tę samą nogę skręciłam i złamałam. Mam już prawie 70 lat i mam prawo mieć różne wyniki. Nie mam osteoporozy, ale osteopenię Jestem na granicy - opowiadała jedna z mieszkanek Katowic oczekująca w kolejce. Główne czynniki ryzyka takie jak palenie papierosów, długotrwałe unieruchomienie, mało aktywny tryb życia, niska ekspozycja na światło słoneczne, obciążenia dziedziczne, szczupła budowa ciała, nadużywanie kawy, alkoholu, coli, wiek powyżej 40 lat oraz niedobór wapnia w diecie wypisane były na karoserii osteobusu. Nikt jednak nie chciał dać się znów złamać. Ci, którzy poddali się badaniu otrzymywali wydrukowany wynik w postaci tabeli. Przykładowo osoby, którym zbadano gęstość kręgosłupa lędźwiowego otrzymały wyniki gęstości kości pierwszych czterech kręgów oraz sześć średnich międzykręgowych. W kolejnych, z uwzględnieniem wieku, płci i rasy, zaznaczone były : procentowy poziom zawartości wapnia oraz jego ubytek. Jako, że już od około 30. roku życia masa kostna spada wartości od 0 do - 1,0 uznawane są za normę, wartości od - 1, 0 do - 2, 5 wskazują na osteopenię, a te powyżej - 2, 5 to widoczna osteoporoza.

- Jest to kanon wyznaczony przez Światową Organizację Zdrowia. Różnica gęstości w poszczególnych kręgach to także kwestia zwyrodnień - tłumaczył szczegółowo indagowany przez pacjentki Jamrozowicz.

Wyniki dotyczą całego organizmu, a kręgosłup lub biodro to punkty badawcze. Najpierw osteoporoza widoczna jest w kręgosłupie, potem w biodrze. Zapytany przez MM Silesia o stan kości mieszkańców Śląska stwierdził, iż po kilkunastu dniach badań uzyskiwane wyniki określiłby jako średnie w skali kraju.

W osteobusie pojawiła się akurat pani, której wynik - 2, 6 wskazywał na osteoporozę. - Taka osoba musi pójść z tym wynikiem do lekarza specjalisty - ortopedy lub reumatologa by ten wypisał suplement z wapniem czy też lek - wyjaśniał dalej. Pacjentka, u której stwierdzono osteoporozę twierdziła, że już się leczy, ale przyszła sprawdzić postępy w terapii. - Biorę lek na mineralizację kości, nawet w zastrzyku, ale zrzeszotnienie nadal się utrzymuje. Warto więc zawczasu pomyśleć o swych kościach i postawić na profilaktykę niż potem mieć kości podziurawione niczym szwajcarski ser i borykać się z problemem osteoporozy.