Czy przyroda powinna miec konserwatora? Jakie są jego obowiązki?

Regionalny Konserwator Przyrody odpowiada bowiiem za:
• utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów;
• zachowanie różnorodności biologicznej i dostarczeniu raportu oddziaływania na obszary Natura 2000;
• zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt wraz z ich siedliskami;
• utrzymanie i przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz innych elementów przyrody.

Robi to poprzez działania
• koordynowanie funkcjonowania obszarów wchodzących w skład Europejskiej Sieci ekologicznej Natura 2000, w tym odpowiada za wypracowanie zasad ochrony obszarów Natura 2000 tj. określenie warunków gwarantujących trwałe zachowanie w dobrej kondycji elementów przyrody (siedlisk przyrodniczych, populacji roślin i zwierząt), dla których dany obszar Natura 2000 został wyznaczony oraz zakresu czynnej ochrony przyrody tj. działań niezbędnych do utrzymania lub otworzenia tych warunków oraz sporządza projekty planów zadań ochronnych oraz planu ochrony dla obszaru Natura 2000;

• uzupełnianie sieci rezerwatów przyrody w województwie i zapewnienie ich właściwej ochrony, poprzez identyfikację obszarów kwalifikujących się do uznania za rezerwat przyrody, przygotowywanie dokumentacji do niezbędnej do formalnego powołania tej formy ochrony przyrody;

• sporządzenie i formalne zatwierdzenia zasad ochrony i zagospodarowania rezerwatu oraz koordynację i wykonywanie działań z zakresu ochrony czynnej;

• określanie sposobu i zakresu turystycznego i rekreacyjnego korzystania z rezerwatu np. poprzez wyznaczenie tras zwiedzania ( ruchu pieszego), miejsc dopuszczonych do wspinaczki, zasad zwiedzania i eksploracji jaskiń;

• wydawanie zezwoleń na prowadzenie badan naukowych w rezerwatach;

• rozpatrywanie wniosków o wykonanie działań skutkujących naruszeniem zakazów obowiązujących w rezerwatach;

• działania na rzecz zachowania populacji dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną prawną poprzez:

• określanie potrzeb i realizację ochrony czynnej w szczególności w celu ratowania gatunków zagrożonych wyginięciem;
• rozpatrywanie wniosków i w uzasadnionych przypadkach wydawanie zezwoleń na wykonanie czynności skutkujących naruszeniem zakazów obowiązujących w stosunku do tych gatunków tj m.in. na niszczenie ich siedlisk (np. miejsc gniazdowania, występowania);
• zrywanie, niszczenie, pozyskiwanie, umyślne zabijanie, przetrzymywanie egzemplarzy gatunków objętych ochroną częściową;
• szacowanie i wypłacanie odszkodowań za szkody spowodowane w gospodarstwach rolnych przez wilki, niedźwiedzie, żubry, rysie i bobry;
• nadzór nad przestrzeganiem zasad ochrony roślin w ogrodach botanicznych oraz zwierząt w ogrodach zoologicznych oraz ośrodkach rehabilitacji;
• zapewnienia przestrzegania zasad ochrony przyrody w trakcie realizacji i eksploatacji przedsięwzięć inwestycyjnych - określanie lub uzgadnianie warunków realizacji przedsięwzięcia m.in. pod kątem...
• zapewnienia ochrony obszarom objętym prawnymi formami ochrony przyrody;
• zapewnienia możliwości funkcjonowania populacji gatunków, w tym chronionych;
• zapewnienia możliwości migracji gatunków;
• dokumentowanie stanu przyrody i inicjowanie badań naukowych.

JOLANTA PRAŻUCH, Regionalny Konserwator Przyrody o Naturze 2000 oraz naszej kampanii:

Województwo śląskie kojarzy się głównie z terenami przekształconymi w wyniku działań przemysłu, gdzie pozostało niewiele naturalnych fragmentów środowiska. Pomimo tego, przyroda śląska zachowała wiele miejsc o ponadprzeciętnej wartości. Jej specyfika polega na tym, że w ogromnej większości przypadków walory przyrodnicze wynikają z przeszłej gospodarki człowieka. Przykładem mogą być zarówno rezerwat przyrody Łężczok jak i cały obszar Doliny Górnej Wisły, które stały się ostoją dla licznych gatunków ptaków dzięki powstałym już w okresie średniowiecza, stawom hodowlanym. Nie inaczej rzecz ma się z cennymi rzyrodniczo murawami kserotermicznymi na obszarach Jury Krakowsko - Częstochowskiej - nierozerwalnie związanymi z tradycyjną gospodarką rolną i wypasaniem zwierząt. Tereny o których mówimy są cenne nie tylko dla przyrodników, ale także atrakcyjne turystycznie.

Jednym z zadań stojących przed nami jest dokończenie inwentaryzacji siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków roślin i zwierząt na obszarach Natura 2000, a także opracowanie strategii ich ochrony. Do końca roku 2013 planowane jest zakończenie tych prac dla dziesięciu obszarów objętych Planem Zadań Ochronnych. Są to między innymi tereny w Beskidzie Żywieckim, Dolinie Górnej Wisły, Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie oraz tereny na Jurze Krakowsko - Częstochowskiej.

Innym niezwykle ważnym tematem jest podjęcie działań zmierzających do ochrony korytarzy ekologicznych, to znaczy specyficznych "ciągów" łączących obszary przyrodniczo cenne, tak aby w skali całego kraju tworzyły one system "naczyń połączonych" zapewniających możliwie swobodną migrację gatunków roślin i zwierząt. Jest ona bowiem niezbędna dla właściwego funkcjonowania przyrody i ochrony bioróżnorodności.