Inwestowanie na obszarach Natura 2000 - Fakty, mity, przepisy

Warto pamiętać, że na obszarach Natura 2000 nie ma z góry narzuconych zakazów! Ogólnie rzecz ujmując, zabrania się podejmowania działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony danego obszaru Natura 2000, chyba że:

• przedsięwzięcie niezbędne jest z powodu zasadniczych przyczyn wynikających z nadrzędnego interesu publicznego;
• brak jest rozwiązań alternatywnych;
• zagwarantowana będzie kompensacja przyrodnicza.

NATURA 2000 W LICZBACH
• 115.364 hektary - to łączna powierzchnia obszarów sieci Natura 2000 w województwie śląskim;
9,36 - to procent pokrycia powierzchni województwa śląskiego przez obszary sieci Natura 2000.

UWAGA! Ważne dla inwestorów:
Pytanie: czy w świetle obowiązujących przepisów związanych z programem Natura 2000 usytuowanie w obrębie obszarów sieci Natura oznacza kłopoty w procesie inwestycyjnym?

NIE - jeśli inwestycja nie szkodzi przyrodzie oraz jest dobrze zaprojektowana, z pełnym poszanowaniem środowiska i przyrody;

TAK- jeżeli inwestycja jest źle zaprojektowana, a środowisko naturalne potraktowano w procesie inwestycyjnym lekceważąco.

PAMIĘTAJ! TO SĄ ZASADY REALIZACJI INWESTYCJI NA TERENACH OBJĘTYCH PROGRAMEM NATURA 2000:
Wpływ inwestycji, przedsięwzięć i działań na obszarach Natura 2000 musi być rozważony w przypadku:

• inwestycji zakwalifikowanych do mogących znacząco oddziaływać na środowisko naturalne, głównie takich, w przypadku których realizacja wymaga wcześniejszego wydania decyzji środowiskowych o uwarunkowaniach poprzedzonych procedurą oceny oddziaływania na środowisko. W decyzji tej określa się warunki ochrony środowiska, w tym ochrony ostoi Natura 2000, które muszą być przestrzegane w czasie realizacji i eksploatacji inwestycji;

• realizacja mniejszych zamierzeń, które nie są zaliczone do mogących znacząco oddziaływać na środowisko naturalne, również musi być poprzedzona analizą ich możliwego wpływu na obszar Natura 2000, przeprowadzoną na etapie wydawania, np. pozwolenia na budowę.

• Jeżeli analizy przeprowadzone w toku procedur wykażą, że nie ma możliwości wystąpienia znaczących negatywnych oddziaływań na siedliska przyrodnicze i gatunki, dla których ochrony obszar Natura 2000 został wyznaczony, to przedsięwzięcie może zostać zrealizowane.

• Natura nie przeszkadza inwestorom, jeśli inwestorzy szanują naturę. Fałszywe są plotki, że na obszarach Natura 2000 nie można niczego zbudować. MOŻNA, BYLE ZGODNIE Z LITERĄ PRAWA.

Ocena oddziaływania na obszar Natura 2000 dla przedsięwzięć, które nie są zaliczone do mogących znacząco oddziaływać na środowisko:

• Organ właściwy (wójt, burmistrz, starosta, prezydent) dokonuje oceny wpływu planowanej inwestycji na przedmioty ochrony i jeżeli stwierdzi, że działanie może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, wydaje postanowienie, które zobowiązuje inwestora do przedłożenia regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska odpowiednich dokumentów, np. karty informacyjnej przedsięwzięcia, niezbędnych map, wypisu z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego itp.

• RDOŚ ocenia, czy inwestycja faktycznie może negatywnie wpłynąć na przedmioty ochrony, jeżeli tak - wydaje postanowienie o przeprowadzeniu oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 i dostarczeniu raportu oddziaływania na obszary Natura 2000. Jeżeli dyrekcja stwierdzi, że inwestycja na pewno nie będzie negatywnie wpływała, wtedy postanawia o braku potrzeby przeprowadzenia takiej oceny.

• Po dostarczeniu raportu przez inwestora, RDOŚ postanowieniem uzgadnia warunki realizacji danego przedsięwzięcia, w którym określa się np. terminy prowadzenia prac, zasady ochrony przyrody na obszarze prowadzonych prac.

• Organ właściwy (wójt, burmistrz, prezydent) wydaje decyzję, o którą inwestor wnioskował.

Uwaga!
• Jeżeli procedura ta nie wykaże w sposób niebudzący wątpliwości, że przedsięwzięcie nie będzie skutkowało wystąpieniem znaczących negatywnych oddziaływań na obszary Natura 2000, wówczas regionalny dyrektor ODMAWIA uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia, chyba że ma ono na celu nadrzędny interes publiczny i udowodniono, że nie ma rozwiązań alternatywnych. W takiej sytuacji obowiązkiem inwestora będzie przeprowadzenie kompensacji przyrodniczej (wszystkie te przesłanki muszą wystąpić łącznie). W przypadku odmowy uzgodnienia warunków - organ wydający decyzję odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia.

Sprawdź to na przykładach:
1. Przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko:

Autostrada A1 Pyrzowice - Sośnica (Piekary Śląskie - Maciejów, w dwóch miejscach na terenie Bytomia przebiega przez jeden z obszarów sieci Natura 2000 - Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie. Postanowienie z 10 kwietnia 2009 roku.
Niektóre warunki mające na celu zapobieganie negatywnemu oddziaływaniu inwestycji na przedmioty ochrony obszaru Natura 2000:

• prowadzenie robót ziemnych z użyciem ciężkiego sprzętu poza okresem hibernacji nietoperzy, który trwa od połowy września do połowy kwietnia;

• inne prace budowlane prowadzone w okresie hibernacji - pod stałym nadzorem przyrodniczym;

• budowa nieprzezroczystych barier wyciszających o wysokości co najmniej 3 m na terenie obszaru Natura 2000;

• zastosowanie uszczelnionych rowów przydrożnych lub sprawnego (szczelnego) systemu kanalizacji na odcinkach autostrady biegnącej przez obszar Natura 2000.

2. Przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko:
Budowa obiektów obsługi ruchu turystycznego w obrębie obszaru Ostoja Kroczycka:
Postanowienie z 26 kwietnia 2012 roku. Niektóre warunki mające na celu zapobieganie negatywnemu oddziaływaniu inwestycji na przedmioty ochrony obszaru Natura 2000:

• prace budowlane nie mogą powodować bezpośrednio lub pośrednio zniszczenia bądź uszczuplenia siedlisk przyrodniczych, dla których wyznaczono Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 - Ostoja Kroczycka;

• grunt z wykopów należy zagospodarować na terenie inwestycji lub wywieźć poza obszar Natura 2000;

• przy zagospodarowaniu terenu działek położonych w Bobolicach nie można wykorzystywać obcych dla flory Polski, inwazyjnych gatunków roślin, które mogłyby wnikać w siedliska chronione i przyczyniać się do ich zubożenia lub zmiany w naturalnych ekosystemach i zbiorowiskach istniejącej roślinności;

• realizacja prac budowlanych nie może powodować naruszenia struktury ostańców i skałek;

• ewentualne ogrodzenie terenu ma obejmować jedynie grunty planowane do przekształcenia przez inwestora i musi uwzględniać przejścia dolne o wysokości i szerokości co najmniej 40 centymetrów, umożliwiające migracje drobnych zwierząt.

Dr MIROSŁAWA MIERCZYK-SAWICKA, naczelnik Wydziału Ochrony Przyrody i Obszarów Natura 2000:
Natura 2000 nie boli przede wszystkim dlatego, że ten sposób ochrony przyrody nie zamyka możliwości rozwoju gospodarczego społeczności żyjących na obszarach włączonych do sieci. Jest to obowiązujący w UE system, który polega na założeniu, że zrównoważony rozwój to mądre koegzystowanie człowieka i przyrody. Na obszarach Natura 2000 ochronie podlega nie cały obszar, ale konkretne siedliska i gatunki. Nie obowiązuje praktycznie żadna lista zakazów. Nie można jednak prowadzić działań, które mogą negatywnie wpływać na rośliny i zwierzęta podlegające ochronie. W stosunku do parków narodowych czy rezerwatów ma tę przewagę, że daje możliwość inwestowania i rozwoju gospodarczego.