Nowoczesne laboratorium na najnowocześniejszej oczyszczalni w Polsce

Dzięki przyjętemu podejściu firma zapewnia ciągłą kontrolę procesów technologicznych na oczyszczalni oraz monitoring jakości ścieków wprowadzanych do odbiornika, jak również kontrolę stanu i składu ścieków wprowadzanych przez podmioty gospodarcze miasta Tychy.

Wysoko wyspecjalizowane laboratorium na oczyszczalni wyposażono m.in. w nowoczesną aparaturę kontrolno-pomiarową spektrofotometr, piec muflowy, dejonizator, łaźnię parową, wagę analityczną i sprzęt komputerowy w ramach jednego z kontraktów budowlanych projektu "Gospodarka ściekowa w Tychach" - największej w dziejach miasta, jednej z pięciu największych w Polsce inwestycji współfinansowana z Europejskiego Funduszu Spójności w sektorze środowiska. Nakłady finansowe przeznaczone na ten cel pochłonęły ponad 170 tys zł.

Stosowana na Oczyszczalni w Tychach Urbanowicach technologia oczyszczania ścieków oparta jest na procesach mechanicznych, biologicznych i chemicznych. Zgodnie z obowiązującym prawem oraz posiadanymi decyzjami tyska oczyszczalnia zobligowana jest do usuwania ze ścieków takich zanieczyszczeń, jak związki węgla, zawiesiny oraz związki biogenne, czyli azot i fosfor. Rolą każdego laboratorium zlokalizowanego na terenie zakładów takich jak oczyszczalnie jest stała kontrola przebiegających procesów oczyszczania na każdym etapie, tak aby produkt końcowy, czyli oczyszczony ściek, spełniał krajowe i unijne normy. W Tychach osiągane wyniki są znacznie lepsze! Parametry oczyszczonego ścieku są tak dobre, że po odprowadzeniu go do pobliskiej rzeki, ulega ona oczyszczaniu. Dzieje się tak, ponieważ oczyszczone ścieki są znacznie czystsze niż woda w rzece!

Zakładowe laboratorium wykonuje analizy ścieków w zakresie: chemicznego zapotrzebowania na tlen (ChZT), biochemicznego zapotrzebowania na tlen (BZT5), zawiesiny ogólnej, azotu ogólnego, azotu azotynowego, azotu azotanowego, azotu amonowego, fosforu ogólnego, ortofosforanów, chlorków, siarczanów oraz odczynu. Próby do analiz pobierane są na dopływie do oczyszczalni, po części mechanicznej, następnie po części biologicznej i na odpływie z oczyszczalni. Wyniki tych badań są niezbędne dla zobrazowania i zoptymalizowania przebiegu procesów zarówno mechanicznego, jak i biologicznego oczyszczania ścieków z usuwaniem związków biogennych.

ChZT oraz BZT5 to parametry określające zawartość związków węgla w ściekach. Informują one o ładunku zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych. Oczekiwanym produktem końcowym procesu oczyszczania ścieków jest przezroczysty ściek oczyszczony. Zawiesina powoduje niepożądaną mętność i może zaburzać te procesy, w związku z tym bardzo istotne zadanie stoi przed użytkownikiem oczyszczalni, czyli konieczność maksymalnego usunięcia zawiesiny ze ścieku. Związki azotu i fosforu mogą pobudzać wzrost glonów w wodach powierzchniowych, co powoduje zmniejszenie ilości tlenu. Eliminacja azotu amonowego, azotynów, azotanów, azotu całkowitego, ortofosforanów i fosforu całkowitego stanowi główną rolę procesu biologicznego oczyszczania ścieków. Określenie wartości pH w ściekach jest niezbędne dla oszacowania wielu wskaźników oraz przebiegu procesu oczyszczania ścieków.

Jak już wspomniano, jednym z zadań laboratorium jest kontrola procesu przeróbki osadów, które powstają w procesie oczyszczania ścieków. Powstające na oczyszczalni osady charakteryzują się wysokim uwodnieniem (zawartością wody) oraz wysoką zawartością związków organicznych, powodującą zdolność do zagniwania osadów i wydzielania nieprzyjemnych zapachów.

W trakcie procesu przeróbki osadów następuje przekształcenie osadów ściekowych w ustabilizowany odpad, który następnie może być wykorzystywany do celów rolniczych lub zostać poddany termicznej obróbce. W procesie fermentacji osadów jako produkt uboczny jest wytwarzany biogaz, dzięki czemu na oczyszczalni jest produkowana energia elektryczna i cieplna, co powoduje, iż tyska oczyszczalnia jako jedyna w Polsce jest energetycznie samowystarczalna.

Prawidłowe przeprowadzenie procesu przeróbki osadów jest możliwe dzięki takim badaniom laboratoryjnym, jak oznaczanie suchej masy, zasadowości, lotnych kwasów tłuszczowych, azotu amonowego oraz pH.

Dzięki wyposażeniu laboratorium w nowoczesną aparaturę pomiarową oraz akcesoria laboratoryjne, może ono spełniać swoją funkcję w sposób gwarantujący wiarygodne wyniki pomiarów i badań. Zgodnie z zapisami funkcjonującego w firmie Systemu Zarządzania Jakością, aparatura pomiarowa oraz pomocnicza podlega stałemu nadzorowi. Większość analiz wykonuje się w oparciu o metody fotometryczne przy użyciu spektrofotometru współdziałającego z testami kuwetowymi. Oznaczenia takie jak zawiesina ogólna, zasadowość i sucha masa wykonywane są zgodnie z Polskimi Normami. Wykorzystanie testów kuwetowych w codziennej analityce zapewnia wysoką wiarygodność otrzymywanych wyników oraz zmniejszenie zużycia chemikaliów koniecznych do wykonywania analiz o 90%. Pewność uzyskiwanych wyników zapewnia funkcja 10-krotnego pomiaru pojedynczej probówki. Jednocześnie eliminowane są odchylenia mogące zniekształcać wynik końcowy, powstające w wyniku ewentualnego zanieczyszczenia lub zadrapania próbki.

Skrupulatne obserwacje przy wykorzystaniu mikroskopu gwarantują stałe monitorowanie składu gatunkowego organizmów występujących w osadzie czynnym i pozwala na przewidywanie i zapobieganie niekorzystnym zjawiskom, np. puchnięciu osadu. Prawidłowość poszczególnych etapów procesu oczyszczania jest analizowana poprzez badania prowadzących je organizmów. Połączenie mikroskopu z komputerem pozwala na archiwizację uzyskanych wyników, ich szczegółową analizę i precyzowanie wniosków do dalszych badań i rozwoju, a także umożliwia wizualizację niemożliwych do zobaczenia gołym okiem mikroorganizmów podczas wycieczek najmłodszych na tyskiej oczyszczalni i dni ekologicznej edukacji, tzw. dni otwartych.

Uzyskiwane w laboratorium wyniki są wysoce porównywalne z wynikami wykazywanymi przez laboratoria akredytowane. Największe znaczenie ma tutaj wykwalifikowany i kompetentny personel oraz fakt, iż wiedza pracowników laboratorium, potrzebna do prowadzenia badań, jest stale wzbogacana i rozwijana poprzez system szkoleń zewnętrznych.