Prawa natury to także nasze prawa

Szkody w środowisku
• Każdy ma prawo zgłosić wystąpienie bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub szkodę w środowisku (art. 24 ust. 1) na podstawie ustawy z 13 kwietnia 2007 roku o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, ale tylko organy administracji publicznej oraz organizacje ekologiczne mogą uczestniczyć w dalszym postępowaniu na prawach strony.

• Po przyjęciu zgłoszenia i uznaniu go za uzasadnione, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska wydaje na podstawie art. 24 ust. 5 przedmiotowej ustawy postanowienie o wszczęciu postępowania w sprawie nałożenia na podmiot korzystający ze środowiska obowiązku przeprowadzenia działań zapobiegawczych oraz naprawczych. Nałożenie takiego obowiązku następuje w drodze decyzji - art. 15 ust. 1.

• W przypadku gdy zgłoszenie zostanie uznane za nieuzasadnione, wydaje się postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania - art. 24 ust. 7.

• Podmiot korzystający ze środowiska zobowiązany do podjęcia działań naprawczych uzgadnia z RDOŚ warunki ich przeprowadzenia. Uzgodnienie następuje w drodze decyzji - art. 13
ust. 3 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie.

• W przypadkach gdy nie można zidentyfikować podmiotu korzystającego ze środowiska, nie można wszcząć wobec niego postępowania egzekucyjnego albo egzekucja okazała się nieskuteczna, a także gdy istnieje zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, bądź możliwość zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku, to organ ochrony środowiska podejmuje działania zapobiegawcze i naprawcze.

• W przypadku szkód w środowisku dotyczących powierzchni ziemi wyrządzonych przed 30 kwietnia 2007 r. - zgodnie z art. 35 przedmiotowej ustawy stosuje się przepisy Prawa ochrony środowiska w brzmieniu sprzed 30 kwietnia 2007 r., na podstawie których RDOŚ uzgadnia warunki rekultywacji zanieczyszczonego gruntu.
Informacje o środowisku

• Udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie - na podstawie Działu II ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Gospodarka odpadami
• Postępowania w zakresie gospodarki odpadami na terenach zamkniętych - na podstawie ustawy z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Głównie są to decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami, zezwolenie na prowadzenie odzysku lub ich unieszkodliwianie, zbieranie oraz wytwarzanie na terenach zamkniętych.

WYDZIAŁ OCEN ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (kiedy potrzebujesz opinii tego wydziału RDOŚ):
• Jeżeli organ opracowujący projekt dokumentu ( planu, programu itp.) nie stwierdza potrzeby przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, to w trybie ustawy z 3.10.2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska i o ocenach oddziaływania na środowisko, w uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska może odstąpić od jej przeprowadzenia.

Ocena, prognoza, decyzja
• Jeżeli jest przeprowadzana strategiczna ocena oddziaływania na środowisko, to organ opracowujący projekt dokumentu (planu, programu itp.) sporządza prognozę oddziaływania na środowisko, której zakres i stopień szczegółowości uzgadnia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska (ustawa z 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska i o ocenach oddziaływania na środowisko) po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

• Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, której wymaga realizacja przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, wydawana jest w trybie ustawy z 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska i o ocenach oddziaływania na środowisko. Katalog tych przedsięwzięć zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z 9.11.2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

• Zgodnie z ustawą z 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska i o ocenach oddziaływania na środowisko, postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wszczyna się na wniosek podmiotu planującego podjęcie realizacji przedsięwzięcia.
Gdzie i do kogo po decyzję

• Jeżeli chcesz uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, to w zależności od rodzaju przedsięwzięcia, w trybie ustawy z 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska i o ocenach oddziaływania na środowisko, możesz zwrócić się o jej wydanie do wójta, burmistrza, prezydenta twojego miasta, starosty, regionalnego dyrektora lasów państwowych, regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

• Organ właściwy do wydawania decyzji środowiskowej, przed jej wydaniem, w zależności od rodzaju przedsięwzięcia, przeprowadza ocenę jego oddziaływania na środowisko w trybie ustawy z 3.10. 2008 r.

Jakie dokumenty, uzgodnienia i wnioski?
• W zależności od rodzaju planowanego przedsięwzięcia należy przedłożyć do właściwego organu kartę informacyjną lub raport o oddziaływaniu danego przedsięwzięcia na środowisko. Dokumenty te należy sporządzić zgodnie z ustawą z 3.10. 2008 r.

• Jeżeli wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dotyczy przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, organ właściwy do jej wydania w trybie ustawy z 3.10.2008 roku występuje do regionalnego dyrektora ochrony środowiska o opinię o konieczności lub braku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, a następnie o uzgodnienie warunków jego realizacji.

• Jeżeli wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dotyczy przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, organ właściwy do jej wydania w trybie ustawy z 3.10.2008 r. występuje do regionalnego dyrektora ochrony środowiska o uzgodnienie warunków jego realizacji.

BERNARD BŁASZCZYK, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach:
Czasy, kiedy człowiek uważał, że bezkarnie może ingerować w naturę, łamać jej prawa i nawet odwracać bieg rzek, na szczęście minęły. Dzisiaj podchodzimy do natury z pokorą, ale i ze świadomością wyrządzonych jej szkód oraz przekonaniem, że musimy ją chronić nie tylko dla niej samej, lecz przede wszystkim dla naszego dobra. Bo prawa natury to przecież także nasze prawa. Jesteśmy jej częścią. Dlatego nie trzeba wielkich słów, takich jak "misja", żeby pracować dla dobra natury. Bez fajerwerków, mozolnie, bez oczekiwania na medale, pracownicy RDOŚ codziennie robią wiele, aby chronić nasze wspólne dobro.

Najlepszą nagrodą jest dla nas świadomość, że nasza praca przynosi efekty. Widzimy je, wędrując po beskidzkich czy jurajskich szlakach, oddychając czystszym powietrzem, podziwiając rzadkie rośliny lub bociany zakładające wiosną gniazda. Natura płaci nam swoim pięknem. A nasz region ma mocną walutę przyrodniczą, chociaż przez dziesięciolecia trwoniliśmy ją rozrzutnie. Śląskie zajmuje niecałe 4 procent obszaru Polski, a mieszka tu ponad 12 procent ludności kraju. To również jeden z najbardziej uprzemysłowionych regionów w Polsce i jeden z najbardziej rozwiniętych obszarów w Europie. To nie może nie mieć wpływu na środowisko. Natura broni swoich praw. Uszanujmy to, abyśmy mogli podziwiać takie perły, jak np. jurajskie skałki, Pogórze Cieszyńskie, Beskid Śląski czy Żywiecki.

Nasze bogactwo to także kilka parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu, kilkadziesiąt obszarów Natura 2000, rezerwatów i zespołów przyrodniczo-krajobrazowych. Łącznie obszary chronione to 33 procent powierzchni regionu, lasy zajmują 30 procent. W południowej części mamy uzdrowiska. Są wody lecznicze i torfy zwane borowinami. A jednak przyroda do dziś odczuwa skutki związane z degradacją znacznych obszarów województwa. Dlatego tak ważne jest współdziałanie - instytucji i każdego z nas na rzecz natury. Bo ekologia, przyroda to taka firma, w której podzielone są kompetencje, ale cel jest jeden. I można go osiągnąć tylko wspólnie. Tym celem nadrzędnym jest natura, którą musimy i chcemy chronić, aby żyć i myśleć o bezpiecznej przyszłości.