Prawo w MM: Kontrola prywatnej korespondencji pracowników

Co do zasady pracodawca posiada uprawnienia do kontrolowania pracownika w przedmiocie wykonywanej przez niego pracy w tym zwłaszcza sposobu wykonywania obowiązków pracowniczych. Możliwość taka jest rzeczą normalną i wynika z przepisów prawa pracy regulujących, iż stosunek pracy jest takim stosunkiem prawnym, który zawiera element podporządkowania pracownika pracodawcy w związku ze świadczeniem pracy.

Powyższe posiada swoje odzwierciedlenie w normach regulujących nawiązanie stosunku pracy tj. w art. 22 § 1 Kodeksu pracy, który stanowi, iż przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Naturalną więc jest tutaj sytuacja w której pracodawca ma prawo weryfikacji wypełniania przez pracownika swoich obowiązków celem sprawdzenia czy praca wykonywana przez niego odpowiada umówionemu rodzajowi oraz określonym standardom, przy czym należy podkreślić, iż mamy tutaj na myśli sytuację zatrudnienia na podstawie stosunku pracy. Mając na uwadze powyższe uregulowanie, przypadkiem, który poddany jest obecnie wielu sporom, a który budzi zarówno wiele kontrowersji jak i emocji, jest kwestia kontroli przez pracodawcę korespondencji otrzymywanej (bądź prowadzonej) przez pracownika, w tym głownie takiej, która dokonywana jest za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Kolizja przepisów:

W przedmiotowej sytuacji dochodzi do kolizji praw pracodawcy opisanych na wstępie oraz praw pracownika związanych m.in. z tajemnicą korespondencji stanowiących jedno z jego dóbr osobistych. Zgodnie z art. 111 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Powyższe dobra chronione są również przez samą Konstytucję, która określa również, iż poza przyrodzoną i niezbywalną godnością człowieka ochronie podlega m.in. także życie prywatne, prawo do ochrony tajemnicy komunikowania się i danych osobowych. Takie dobra osobiste są wartościami niematerialnymi człowieka, których katalog jest otwarty, a powyżej jedynie wymieniono przykładowo kilka z nich, które najściślej wiążą się z problematyczną sytuacją. Prawa te pozostają również pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Prawo pracy:

W odniesieniu do przepisów prawa pracy, przyjmuje się, iż obowiązek szanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika jest podstawowym obowiązkiem pracodawcy, gdyż stanowi on podstawową zasadę prawa pracy. Naruszenie tego obowiązku w sposób ciężki, poza ochroną przewidzianą w innych przepisach, uprawnia pracownika do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 11 Kodeksu pracy.

W odniesieniu zaś do konkretnej sytuacji, kontrola treści prywatnej korespondencji przesyłanej za pośrednictwem skrzynki służbowej przez pracodawcę, będzie naruszeniem opisanych powyżej regulacji. Podstawą powyższego stanowiska, jest twierdzenie, iż ochrona zapewniona przez Konstytucję i inne przepisy w przedmiocie nienaruszalności tajemnicy komunikowania się i innych dóbr osobistych, jest dalej idąca (nadrzędna) niż uprawnienia pracodawcy związane z kontrolą pracownika.

Naruszenie tajemnicy komunikowania się:

Naruszenie tajemnicy komunikowania się w efekcie może wywołać następstwa w postaci naruszenia innych dóbr osobistych pracownika i stanowić podstawę dla pracownika do roszczeń odszkodowawczych względem pracodawcy. Powyższe stanowisko, w zasadzie w części pozbawia pracodawcę możliwości dokonywania kontroli pracownika bądź w pewnym zakresie jego uprawnienia czyni iluzorycznymi. Jednakże podkreślić należy, iż orzecznictwo nie rozstrzygnęło jeszcze tego sporu w sposób zasadniczy. Powyższa tematyka rodzi również dalsze pytania, związane przykładowo z kwestią otwierania przez pracodawcę korespondencji adresowanej z imienia i nazwiska na byłego pracownika. Pracodawca działając tutaj w dobrej wierze może natknąć się na korespondencję prywatną i w ten sposób naruszyć prawa jednostki, o których wspomniano powyżej. Warto również wspomnieć, iż w przypadku świadomego naruszenia tajemnicy korespondencji, możliwym jest pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności z tytułu art. 267 § 1 Kodeksu karnego, który penalizuje działanie danej osoby polegające na uzyskiwaniu przez nią informacji dla niej nie przeznaczonej poprzez m.in. otwarcie zamkniętego pisma.

Na marginesie:

Zaznaczyć należy, iż w praktyce powyższe uprawnienia mogą rodzić wiele nadużyć po stronie pracowników, którzy zakrywając się tajemnicą korespondencji będą ukrywać swoją wzmożoną aktywność w przedmiocie wysyłanych prywatnych maili w czasie pracy. W celu zapobiegania powyższemu pracodawcy podejmują więc działania mogące umożliwić im częściową kontrolę w tym zakresie, poprzez określanie zasad korzystania bądź całkowitego wyłączenia możliwości wysyłania maili prywatnych w pracy, w odpowiednich regulaminach pracy obowiązujących u pracodawcy bądź w samych umowach o pracę. Pomimo powyższego, pomijając fakt, iż część tychże regulaminów narusza obowiązujące prawo, egzekwowanie tych nakazów w dalszym względzie pozostaje w mojej ocenie wątpliwe, gdyż zapisy te nie pozbawiają pracowników konstytucyjnych praw związanych z ochroną tajemnicy korespondencji i innych dóbr osobistych, a przez to działania takie są ciężkie do wykazania dowodowo.