Rzadkie rośliny, zwierzęta i unikatowa przyroda, czyli Natura 2000 w województwie śląskim

• ZBIORNIK GOCZAŁKOWICKI
Zbiornik Goczałkowicki to zbiornik wody pitnej i jest wyłączony z masowej rekreacji (kąpiel, sporty wodne), a uprawianie wędkarstwa jest tu możliwe tylko w ograniczonym zakresie. Zbiornik wraz z kompleksami stawów utworzył cenną mozaikę siedlisk, która wykorzystywana jest przez ptaki jako miejsca żerowania i gniazdowania, a także jako miejsca odpoczynku na trasach przelotu. Jedynym większym dopływem uchodzącym naturalnie do Zbiornika Goczałkowickiego jest potok Bajerka.

• MŁODE W BRZESZCZACH
Stawy w Brzeszczach to jedna z dziesięciu najważniejszych w kraju ostoi lęgowych dla wielu ptaków, m.in. ślepowrona, rybitwy białowąsej oraz mewy czarnogłowej.

• KUMAKI ZNAD SOŁY
Dolina Soły ma charakter naturalnej podgórskiej rzeki, z szerokim kamienistym korytem i fragmentami lasów łęgowych na brzegach. Wioski rozmieszczone są pomiędzy kompleksami stawów. Na terenie tym występuje kumak nizinny, dla którego rozwoju doskonałe warunki zapewniają liczne stawy - rozlewiska ciągnące się wzdłuż Soły. Kumakom towarzyszą traszki - grzebieniasta i zwyczajna. Stwierdzono tu również bogatą reprezentację ryb, m.in.: bolenia, brzanki i głowacza białopłetwego.

SKRZYDLATY WIELIKĄT
Wielikąt to karpiowe stawy hodowlane. Kompleks złożony z 9 większych (od 17 do 41 ha) i kilkunastu mniejszych stawów. Ich brzegi głównie zarośnięte są szuwarem trzcinowym. Przedmiotami ochrony sieci Natura 2000 są ptaki: bączek, podgorzałka i hełmiatka.

• ODRA PACHNIE PACHNICĄ
Dolina Górnej Odry swą specyfikę zawdzięcza dobrze zachowanym drzewostanom z licznymi fragmentami starodrzewi - atrakcyjnym miejscem do zasiedlenia przez pachnicę dębową. Ostoja to jeden z kluczowych obszarów dla zachowania ciągłości korytarza ekologicznego Odry.

• STAWY W REZERWACIE
Obszar Stawy Łężczok to dogodne siedlisko dla rozwoju populacji rzadkich gatunków zwierząt, takich jak: modraszka telejusa. Na jego terenie znajduje się rezerwat przyrody Łężczok. Obszar jest jedną z nielicznych enklaw naturalnej roślinności w dolinie górnej Odry. Stwierdzono tu liczne występowanie 10 gatunków nietoperzy, w tym nocka dużego. Stawy Łężczok obejmują kompleks 8 stawów o powierzchni od 2 do 90 ha istniejących tu od XIII wieku.

• NATURA NIE ZNA GRANIC
Graniczny Meander Odry położony jest na polsko--czeskiej granicy. Wskutek długotrwałej antropopresji obszar jest znacznie przekształcony, zachował jednak duży potencjał do regeneracji swoich walorów przyrodniczych. Stanowi izolowaną "wyspę" cennych siedlisk nadrzecznych. Jest to jedyny naturalny odcinek Odry w granicach Polski. Obszar Natura 2000 po polskiej stronie graniczy z obszarem Natura 2000 po czeskiej stronie "Hraniční meandry Odry".

• MORZYK, KTÓRY... MORZY
W skład obszaru Cieszyńskie Źródła Tufowe wchodzą cztery enklawy: Morzyk, Góra Jasieniowa, Kamieniec i Skarpa Wiślicka. To fragmenty łagodnych wzgórz poprzecinanych głębokimi dolinkami. Charakterystyczne ą tu źródła wypływające ze skał magmowych i osadowych. Niektórym towarzyszy bardzo rzadkie zjawisko depozycji martwic wapiennych (tufów wapiennych i trawertynów). Nazwa Morzyk wywodzi się od takiego źródła, które według ludowych podań uśmierza (morzy) wszelkie cierpienia.

• LIPIENNIKI TO UNIKAT
Lipienniki w Dąbrowie Górniczej to unikatowy układ na terenie zurbanizowanym. Obszar obejmuje To dwie enklawy położone na Wyżynie Śląskiej we wschodniej części Dąbrowy Górniczej. Pierwsza - na wschodnim obrzeżu nieczynnego wyrobiska piasku podsadzkowego "Kuźnica Warężyńska", w którego większej części utworzony został zbiornik zaporowy o nazwie "Kuźnica Warężyńska - Pogoria IV". Druga, o powierzchni 2,42 ha, zlokalizowana jest w kierunku południowo-wschodnim od granic poprzedniej i położona jest w dolinie potoku Trzebyczka, będącego lewobrzeżnym dopływem Czarnej Przemszy, pomiędzy dzielnicami Antoniów i Piła Ujejska. Obszar swą nazwę zawdzięcza występującej w jego granicach roślinie - storczykowi o nazwie lipiennik Loesela.

• SREBRO NA PUSTYNI
W urokliwej dolinie Białej Przemszy znajduje się Pustynia Błędowska. Charakteryzuje się ona występowaniem piasków wydmowych z formami geomorfologicznymi typowymi dla krajobrazu pustynnego, licznymi, rzadkimi, chronionymi gatunkami flory i fauny oraz zbiorowiskami muraw piaskowych. Pierwszy etap powstania Pustyni Błędowskiej nastąpił w wyniku intensywnego wyrębu lasów na potrzeby hut srebra i ołowiu (XIII w.-XIV w.). Potem erozja wietrzna uruchomiła piaski, tworząc unikatowy w Europie obszar pustynny.