Siemianowice Śląskie prawa miejskie uzyskały w dopiero w 1932 roku, ale ich historia sięga średniowiecza. Tak długi okres istnienia rzutuje na siemianowicką architekturę. Dziś miasto ma wpisane do rejestru zabytków 14 obiektów. Jest to przede wszystkim pałac Donnesmarców, gmach siemianowickiego ratusza, michałkowicki pałacyk zwany „Zameczkiem”, dawny pałacyk Fitznera, budynek szpitala miejskiego, osiedle robotnicze przy ulicy górniczej, budynek łaźni miejskiej wraz z przylegającym parkiem oraz pojedyncze kamienice głównie z centrum miasta i Michałkowic.

- Miasto jest bardzo atrakcyjne pod względem architektury dla turystów - mówi w rozmowie z MM Silesią Małgorzata Derus, miejski konserwator zabytków i autorka wielu publikacji, dotyczących architektury Siemianowic. – Mimo, że do oficjalnego rejestru wpisane jest 14 budowli, liczba unikatów jest znacznie większa. Obecnie mamy listę około 70 budynków, które naszym zdaniem powinny się znaleźć w takim rejestrze - dodaje Derus.

Uratować pałac

Bez wątpienia najbardziej widowiskową budowlą, jednocześnie pozostającą w bardzo zaniedbanym stanie, jest zespół pałacowo-parkowy, zwany pałacem Donnersmarcków. Jest jednym z najokazalszych tego typu obiektów w kraju i największym w całym województwie. Jego budowę zapoczątkował ród Mieroszewskich w XVII wieku. Wiek później przeszedł na własność rodu Henckel von Donnersmarck. Obiekt łączy w sobie elementy barokowe i klasycystyczne.

Na przełomie XIX i XX wieku Donnesmarckowie sprzedali pałac. W XX wieku często zmieniał właściciela. Na początku lat dziewięćdziesiątych od upadającej kopalni „Michał” przejął go urząd miasta. Wówczas zaczęły się wieloletnie poszukiwania inwestora, który potrafiłby przywrócić dawną świetność perełce śląskiej architektury. W roku 2005 o pałac kupiła spółka Silesia z o.o., której prezesem jest Witold Węcławski. Firma opracowała plan rewaloryzacji, którego autorem jest architekt Kazimierz Stamirowski. Zgodnie z nim obiekt miał się stopniowo przekształcać w zespół hotelowo-rekreacyjny. Plan uzyskał wstępną zgodę Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Do dziś nie wiadomo jednak, kiedy inwestycja ruszy z miejsca.

– Obecnie poszukujemy wiarygodnego partnera, który byłby w stanie zainwestować w kompleksową i dużą inwestycję. Nie ma sensu łożyć tutaj pieniędzy na mniejszą skalę. Na dzień dzisiejszy planowane jest uruchomienie pięciogwiazdkowego hotelu, posiadającego co najmniej 120 łóżek - mówi w rozmowie z MM Silesią Witold Węcławski. - Cała inwestycja doprowadzić ma do rozbudowy obecnego obiektu. W aktualnie zniszczonych częściach pałacu chcielibyśmy otworzyć sale konferencyjne przeznaczone dla dużych firm. Nie wyklucza się również zbudowania kortów tenisowych albo basenu - dodaje Węcławski. Na dzień dzisiejszy nie można jednak oszacować kosztów planowanej inwestycji – dodaje Węcławski.

Inne zabytki również czekają w kolejce...

Drugim zespołem pałacowym Siemianowic jest popularny „Zameczek”. Jest to pałacyk, powstały z przebudowy dawnego dworu Rhienbabenów, lub też powstały na jego miejsce, na przełomie XIX i XX wieku. Po 1989 roku całość zaczęła podlegać kopalni „Siemianowice”, a po jego upadku fundacji „Michał”. Utworzono wówczas Dom Technika, a w salach pałacowych zaczęły odbywać się liczne imprezy kulturalne i okolicznościowe.

Innym obiektem pałacowym jest pochodzący z lat 80-tych XIX wieku, budynek zwany willą lub pałacykiem Fitznera. Wraz ze swój a rozczłonkowaną fasadą i charakterystyczną wieżyczką jest on jedną z najciekawszych budowli miasta. W 2000 roku huta „Jedność” dokonała, pod nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, udanej odnowy części parteru willi, która stała się siedzibą restauracji. Pozostała część budowli podlega obecnie pod Urząd Miasta i w najbliższym czasie można się spodziewać prac renowacyjnych.

Wymieniając siemianowickie zabytki nie należy zapomnieć o barokowym spichlerzu dworskim z końca XVII wieku, wzniesionym przez Mieroszewskich. Jest to obecnie ostatni istniejący element leżącego przed laty w najbliższym otoczeniu pałacu Donnersmarcków Starego Dworu. Jednak większość z jej części została usunięta wraz z likwidacją siemianowickiego PGR-u, kiedy to zabudowania stajenne i gospodarcze rozebrano aż do fundamentów. W trakcie robót adaptacyjnych zniszczono także stary przejazd bramny i jego portal. W 1991 roku Rada Miasta zdecydowała utworzyć się w spichlerzu Muzeum Miejskie. Obecnie w jego wnętrzu mieszczą się trzy stałe ekspozycje: „Tradycyjna kultura wsi górnośląskiej”, „Mieszkanie śląskie z XXw”, oraz oparta na fotografiach i kserokopiach wystawa „Z dziejów Siemianowic Śląskich”.

Mimo, że o sławie miasta decydują okazałe zabytki, to o jego ogólnym wizerunku decydują wszystkie budowle. Oprócz nich do miana wizytówki gminy w mieście znajdziemy bardzo dużo kamienic, dzięki którym miasto zyskałoby na urodzie.

– Wszystko niestety spoczywa na barkach prywatnych zarządców, którzy często pozostawiają swoje własności w bardzo zaniedbanym stanie - kontynuuje swój wywód na temat zabytków Małgorzata Derus.

Miejski konserwator ma ograniczone pole działania, gdyż w przeciwieństwie do innych miast, nie dostaje dotacji finansowych. Znacznie uszczupla to jego możliwości. Mimo tego Derus jest optymistką: - Obecnie w przygotowaniu jest nowy plan zagospodarowania przestrzennego, który w większym stopniu ma uwzględniać potrzeby miejskich zabytków. Zwiększona ma zostać liczba obiektów zgłoszonych do rejestru - zaznacza konserwator.

Duże nadzieje wiązać można ze spółką Silesia i jej planami względem pałacu Donnersmarcków oraz samym Urzędem Miasta, który ma dokonywać renowacji pałacyku Fitznera. Pozwala to pozytywnie patrzeć w przyszłość.

		SERWIS MM O INWESTYCJACH Nowoczesne biurowce Architektura XXI wieku Nowe osiedla i drogi Wizualizacje, zdjęcia, filmy Opinie fachowców