Witaj w mieście wieżowców

Made** in U.S.A.**

Wieżowce to część amerykańskiej ideologii, wyścigu, który obecnie rozgrywają niemal wszystkie znaczące metropolie świata. Wieżowce to status, prestiż, dowód siły, ale ich historia to również względy ekonomiczne. Początek dały im rosnące ceny działek w centrach miast, gdzie zapotrzebowanie na funkcje handlowo-biurowe było największe.

W tym wyścigu po latach dominacji miast amerykańskich przodują obecnie azjatyckie metropolie, w Europie jedynie kilka miast może pretendować do roli
miast wieżowców, wśród nich także Warszawa. Katowice są drugim w Polsce miastem pod względem ilości wieżowców i co ważne, historia katowickich wysokościowców to również kroki milowe w skali Polski. W Polsce za wieżowiec przyjęło się uważać budynek mierzący 60 i więcej metrów.

Drapacz to potęga

"Śląsk, ta najbardziej amerykańska dzielnica Polski, wyprzedził inne dzielnice pod względem "pięcia się ku górze". Powstaje tutaj pierwszy wielopiętrowy budynek, jeden z najwyższych w Europie. Stal jest kośćcem budowli wielopiętrowej, to też nic nowego, że Śląsk - ojczyzna polskiej stali - pierwszy buduje szkieletowe drapacze". (inż. arch. Witold Kłębkowski, 1932 r, "Architektura i Budownictwo").

Słowa te pochodzą z okresu budowy słynnego katowickiego Drapacza Chmur, budynku mieszkalnego położonego przy ul. Żwirki i Wigury. 60-metrowy (13 pięter + 3 kondygnacje podziemne) funkcjonalistyczny budynek projektu Mieczysława
Kozłowskiego i Stefana Bryły z lat 1930-32 aż do roku 1955 był najwyższym
budynkiem w Polsce, budząc podziw także w skali Europy. Nowatorska była jego
konstrukcja, zastosowano podczas budowy stalowy szkielet nośny (byl to drugi
budynek tego typu w kraju, po Domu Profesorów Śląskich Technicznych Zakładów
Naukowych z roku 1931, również znajdującym się w Katowicach). Luksusowe jak na
owe czasny był wnętrza, w których mieszkali pracownicy pobliskiego Urzędu
Skarbowego. Po wojnie zamieszkiwali tam znani pisarze i reżyserzy: Szegal,
Lubosz, Holoubek, Kutz.

Klasa A - Katowice XXI wieku

Drapacz Chmur był najwyższym budynkiem w kraju w momencie powstania. Dziś
Katowice mogą się poszczycić najwyższym wieżowcem w kraju zbudowanym poza
Warszawą. Jest nim 29-piętrowy Altus (dawniej Uni Centrum, Business Center 2000
;budowę ukończono w 2003 roku) położony przy ul. Uniwersyteckiej, o wysokości
125 metrów (106 metrów do dachu). Budynek skupia w sobie funkcje biurowe oraz
handlowe (6-piętrowy pasaż handlowy w atrium). Oprócz tego znajdują się tam
restauracje, kawiarnie, sale konferencyjne, dziewięciosalowe kino Helios oraz
4-gwiazdkowy hotel Qubus Prestige. Budynek bywa również miejscem ciekawych
eventów i wystaw. Ostatnio po raz pierwszy w tej lokalizacji odbyły się Mistrzostwa Polski w Biegu po Schodach, z których relację można było obejrzeć na stronie MM-ki. Altus zalicza się do tzw. inteligentnych budynków. Posiada onBMS (Building Management System), który w sposób scentralizowany steruje i nadzoruje pracę wszystkich instalacji wieżowca.

Rok przed Altusem oddano do użytku biurowiec mieszczący się przy ulicy Chorzowskiej (noszący nazwę Chorzowska 50, od numeru działki, na której się znajduje). 60 metrowy budynek (68 metrów z anteną ; 13 pięter) jest siedzibą wielu znanych firm, oprócz tego posiada atrium spełniajace funkcje handlowo-restauracyjne oraz centrum konferencyjne. Zarówno Altus jak i Chorzowska 50 są jedynymi biurowcami w mieście spełniającymi surowe wymogi powierzchni biurowej klasy A. Tutaj dowiesz się więcej o standaryzacji powierzchni biurowej.

Wieżowce PRL-u

Jednym z symboli Katowic wciąż pozostają wieżowce Stalexportu. Charakterystyczne, łatwo zapamiętywalne bliźniacze wieże (o wysokościach 97 i
82 metrów, odpowiednio 21 i 19 pięter) to jeden z lepszych przykładów
europejskiego budownictwa wysokościowego lat 80 (powstały w roku 1981). Tak jak w przypadku Altusa biurowiec jest siedzibą wielu firm oraz również posiada
atrium spełniające funkcje handlowo-usługowe. 7 lat wcześniej, w roku 1974
wybudowano wieżowiec DOKP-u (Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych). Mieści się w bliskim sąsiedztwie Ronda oraz Hali Spodek. Budynek ma 80 metrów wysokości (90 z antenami) i 17 pięter. Ostatnio głośno jest o ewentualnej przebudowie biurowca, o czym pisał nie tak dawno red. Tomaszewski na łamach MM-ki. Wcześniej rozważano również wyburzenie budynku i postawienie w jego miejscu nowocześniejszej konstrukcji (w celu zwiększenia standardu biurowego).

Kolejne dwa wieżowce zbudowane zostały w pobliżu przelotu przez miasto
autostrady A4. 90-cio metrowy (105 metrów z anteną) wieżowiec położony przy
ulicy Wita Stwosza znany jest jako Biurowiec Wojewódzki czy tez Biurowiec
Prokuratury (siedzibę ma tam prokuratura wojewódzka oaz apelacyjna). Oprócz
tego znajdują się tam siedziby m.in. KZG GOP, Regionalnej Izby Obrachunkowe,
Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz Górnośląskiej Agencji Rozwoju Regionalnego
S.A. Biurowiec powstał w roku 1985 i posiada 22 piętra. Ciekawostką jest fakt
iż dach wieżowca jest najwyższym punktem w Katowicach. Jego wysokość
bezwzględna to 334 metry n.p.m. Z kolei wieżowiec przy ul. Francuskiej nosi
nazwę Wieżowca RMF FM, od firmy, której oddział powierzchniowo zajmuje tam
najwięcej miejsca. Wysokość wieżowca do dachu to 68 metrów (73 z antenami).

Ostatnim z biurowców znajdujących się na liście wieżowców jest budynek Głównego
Instytutu Górnictwa (GIG-u), znajdujący się przy Al. Korfantego, w dzielnicy
Koszutka. Biurowiec posiada 13 pięter i ma 56 metrów wysokości (65 z anteną).

W chmurach można również mieszkać

Wśród katowickich wieżowców znajdują się również apartmentowce. Jednym z nich
jest wieżowiec położony przy ulicy Sokolskiej u jej wylotu w Chorzowską,
popularnie zwany 'Haperowiec". 80-metrowy budynek posiada 23 piętra. Jego
wysokość to 80 metrów. W jego bezpośredniej bliskości znajduje się słynna,
wzorowana na Jednostce Marsylskiej Le Corbusiera Superjednostka położona przy
Alei Korfantego. Budynek z roku 1972 od roku 1994 posiada status osiedla,
zamieszkuje go blisko 1,5 tysiąca osób. To co zwraca uwagę to przede wszystkim
długość obiektu (187 metrów !), imponująca nawet w dzisiejszych czasach.
Wysokość Superjednostki to 58 metrów. Wysokościowy krajobraz śródmieścia
dopełnia trzeci budynek mieszkalny zlokalizowany w pobliżu dwóch ww, a
mianowicie Ślizgowiec. Budynek posiada 18 pięter, a jego wysokość to 60 metrów.
Nieco bardziej na północ znajduje się budynek mieszkalny przy ul. Katowickiej
65. 17-pietrowy wieżowiec ma 60 metrów wysokości.

Osobną grupę wysokich budynków mieszkalnych tworzą wieżowce tworzące Osiedla
Roździeńskiego oraz Tysiąclecia. Osiedle Rozdzieńskiego to 7 charakterystycznych budynków o podstawie w kształcie gwiazd, stąd też ich popularna nazwa "Gwiazdy". Wszystkie 7 budynków mają po 24 piętra, a ich wysokość to 81 metrów. Zbudowane zostały w latach 1970 - 1978. Innymi charakterystycznymi budynkami są tzw. "Kukurydze" (nazwa wzięła się od kulistego kształtu balkonów mieszkań, przypominających z wyglądu kolby kukurydzy), wchodzące w skład osiedla Tysiąclecia. Kukurydze są najwyższymi budynkami mieszkalnymi w Polsce wybudowanymi poza Warszawą. Budynków jest pięć, przy czym tylko 3 wyższe mają status wieżowców. Ich wysokość to 85 metrów (do wysokości dachu), a liczba pięter wynosi 25. Oprócz tego na osiedlu Tysiąclecia znajduje się 11 innych budynków mających status wieżowców. Wszystkie mają po 60 metrów wysokości i 19 pięter.

Plany, plany, plany

W nadchodzących latach planowana jest rozbudowa katowickiego skyline'u (skupiska wieżowców) o kolejne budynki. Obserwujemy prawdziwy wysyp propozycji i planów. Na dzień dzisiejszy pewna jest budowa wież Silesia Towers w pobliżu kompleksu handlowego Silesia City Center, o czym nie tak dawno można
było przeczytać na stronie MM-ki. Biurowce te dopełnią przestrzeń od
zachodniej strony centrum, stanowiąc niejako pomost pomiędzy istniejącymi
śródmiejskimi wieżowcami, a osiedlem Tysiąclecia. Oprócz tego planowana jest
m.in. przebudowa na apartamentowiec nigdy nie ukończonego (powstał zaledwie
szkielet kilku pięter) Katowickiego Centrum Biznesu (KCB). W jego miejscu ma
powstać ok. 100-metrowy budynek (KCB Residential), wpasowujący się w działkę
pomiędzy Haperowcem a Superjednostką. Przy ulicy Sokolskiej ma z kolei powstać
budynek biurowo-mieszkalny Jupiter Plaza. Oprócz tego różne źródła wskazują na
możliwość powstania w najbliższych latach około 20 innych wysokich budynków w
mieście.