Okazją do przybliżenia dziejów śląskich tramwajów jest mające wkrótce nastąpić wydanie kolejnej książki Marcina Klassy "Sieci Tramwajowe w Polsce". Oto nadesłany fragment przez autora z rozdziału "Górnośląski Okręg Przemysłowy".
Dnia 27 maja 1894 roku oddano do eksploatacji pierwszy odcinek linii tramwajowej z Piekar Śląskich przez Szarlej i Rozbark do Bytomia, rozpoczynając tym samym bujny rozwój najbardziej rozległej na terenie obecnej Polski sieci tramwajowej. Kolejny odcinek tej samej linii uruchomiono z Gliwic do Zabrza 26 sierpnia 1894 roku. 30 grudnia 1894 obydwa zakończone w Bytomiu i Zabrzu odcinki linii połączono trzecim i ostatnim odcinkiem przebiegającym z Zabrza przez Zaborze, Chebzie, Chorzów i Łagiewniki do Bytomia. Cała linia z Piekar Śląskich do Gliwic liczyła 34,5 km długości i powiązała główne miasta Górnego Śląska. Pierwsze zajezdnie i warsztaty tramwajowej powstały w Rozbarku przy dzisiejszej ulicy Witczaka oraz w Gliwicach obok tzw. Lasku Miejskiego, przy obecnej ulicy Chorzowskiej. Do prowadzenia pociągów zastosowano dwu-osiowe parowozy o specjalnej konstrukcji przystosowane do poruszania się ulicami miast.
Firma "Oberschlesische Dampfstrassenbahn G.m.b.H." (zarządzająca eksploatacją tramwajów parowych) wiosną 1895 roku wprowadziła w śródmieściu Bytomia i Gliwic trakcję konną w miejsce mechanicznej. Parowozy dojeżdżały tylko do granic tych miast, natomiast na odcinkach Pogoda – dworzec kolejowy w Bytomiu oraz Plac Inwalidów Wojennych - dworzec kolejowych w Gliwicach kursowały tramwaje konne. Było to spowodowane protestami mieszkańców miast, którzy skarżyli się na dym z tramwajowego komina, który dostawał się do wnętrza mieszkań.
Koncesję na budowę nowych linii uzyskało towarzystwo "Oberschlesische Dampfstrassenbahn G.m.b.H.". Połączenia między Katowicami a Siemianowicami Śląskimi przez kopalnię Al-fred oraz między Katowicami a Chorzowem przez Dąb uruchomiono już 30 grudnia 1896 roku. W 1897 roku powstała linia z Chorzowa przez Węzłowiec do Alfredu. Kolejną linię, z Bytomia do Zabrza, oddano do eksploatacji 29 września 1898 roku. W końcu września tego samego roku sieć kolei miejskich liczyła łącznie około 75 km długości.
15 października 1897 roku firma "Kramer & Co." uzyskała koncesję na budowę i eksploatację kolei wąskotorowej o napędzie parowym z Gliwic do Rud. Uruchomienie odcinków z Gliwic Trynku do Rud (długości 22 km) i z Gliwic Trynku do ul. Dworcowej w centrum miasta (długości 1,5 km) nastąpiło już 25 marca 1899 roku. "Kolejowy" charakter linii Gliwice - Rudy - Racibórz przesądził w końcu o jej przejęciu w 1945 roku przez Polskie Koleje Państwowe.
Linie tramwajowe w 1897:
• Piekary Śląskie – Gliwice
• Zabrze – Chebzie – Bytom
• Katowice – Siemianowice Śląskie
• Katowice – Chorzów
• Chorzów – Alfred
• Bytom – Zabrze
• Gliwice Trynek – Rudy
• Gliwice Trynek – Gliwice Dworcowa
Po czterech latach eksploatacji tramwajów parowych postanowiono je zelektryfikować. Stało się to możliwe po uruchomieniu elektrowni w Zabrzu (1897) i Chorzowie (1898).
(Marcin Klassa)
| Marcin Klassa, obecnie członek Ruchu Palikota w okręgu szczecińskim, wydał do tej pory dwie monografie: "Grudziądzkie tramwaje" (2007) i "Grudziądzkie tramwaje i autobusy" (2010). Ponadto jego bibliografię uzupełnia "Hans Stettin. Pamiętnik Hansa Fricke" - opowieść o motorniczym z przedwojennego Szczecina, a także komiks "My i Małgorzata" z 1999 roku, który opisuje przygody motorniczych z Grudziądza. Książka "Sieci tramwajowe w Polsce" ma być przewodnikiem historycznym po istniejących do tej pory na terenie dzisiejszej Polski sieci tramwajowych. Znajdą się tam mapki, schematy sieci, mnóstwo historycznych zdjęć. Warto będzie książkę kupić, chociażby ze względu na ciekawe opisy i anegdoty związane z tramwajami w poszczególnych miastach, jak tą o kwiaciarce z Wałbrzycha. Do tematu wrócimy, gdy książka ukaże się na rynku. |
POLECAMY | ||
 Podwyżki w KZK GOP, zobacz nowe ceny |  Karol w Pradze Was oszuka | |
NORBLIN EVENT HALL
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
