Karol Godula – Legendarny śląski potentat przemysłowy

Karol Godula urodził się 8 listopada 1781 roku w Makoszowach, dzisiaj jest to dzielnica Zabrza. Jego rodzice zaliczali się do stanu średniego mieszczaństwa, posiadali gospodarstwo rolne, a ojciec Karola pełnił funkcję oficjalisty leśnego, z czasem nadleśniczego. Młody Godula do 1792 r. uczęszczał do szkoły ludowej w Przyszowicach, a następnie rozpoczął naukę w średniej przy klasztorze cystersów w Rudach Raciborskich. Tutaj zyskał gruntowne wykształcenie, gdyż szkoła ta utrzymywała bardzo wysoki poziom.

W 1801 roku Karol Godula rozpoczął pracę u hrabiego Karola Franciszka Ballestrema. Początkowo pełnił funkcję pisarza sądu patrymonialnego, z czasem jednak został kasjerem majątku w Rudzie Śląskiej. Ciężka praca i ambicja w 1809 roku sprawiły, iż stał się zarządcą całego majątku hrabiego. Dopiero teraz mógł pokazać co tak naprawdę potrafi.

Godula zabrał się za budowę huty cynku „Karol” w Rudzie Śląskiej. Cynkownia powstała wg. projektu królewskiego budowniczego J. F. Wddinga. Już w 1815 roku hrabia przekazał Goduli 28 z 128 udziałów w przedsiębiorstwie. Ten jednak ciągle je rozbudowywał tak ,iż w 1825 roku huta stała się największym i najnowocześniejszym przedsiębiorstwem tego typu w Europie. Wtedy też otrzymał od hrabiego Ballestrema kolejne 28 udziałów.

Prócz zarządzania majątkiem hrabiego, Godula zapragnął stworzyć własne przedsiębiorstwo. Chciał posiadać źródła cynku, dlatego w 1823 roku uruchomił kopalnię galmanu w Miechowicach. Z czasem zaczął wchodzić do spółek z innymi właścicielami kopalń, a nawet zaczął tworzyć własne kopalnie węgla kamiennego, głównie w Rudzie Śląskiej.

Już w 1826 roku rozwiązał swój stosunek z hrabią Ballestremem, pozostając jednak nadal jego doradcą gospodarczym i zakupił majątki Szombierki oraz Orzegów. Dodatkowo w 1840 roku nabył dobra Bobrek, a w 1848 roku wieś Bujaków (dzisiaj część Mikołowa). Wszędzie tutaj przejmował huty i kopalnie, dążąc do stworzenia kompleksu przemysłowego.

Karol Godula starał się powiązać ze sobą odmienne gałęzie gospodarki, dlatego inwestował w bardzo wiele różnych przedsiębiorstw. Pierwszy sprawił, iż na Śląsku mogły ze sobą współdziałać huty, kopalnie, rolnictwo, leśnictwo, eksploatacja glinianki oraz transport. Również jako jeden z pierwszych zaczął budować domy mieszkalne dla swoich pracowników. Dodatkowo popierał budowę kolei, której trasa przebiegała przez Rudę Śląską.

Całe swoje życie poświęcał pracy. Poza prowadzeniem administracji, przeprowadzał eksperymenty chemiczne, chcąc stworzyć nowe rozwiązania techniczne, które chętnie i często wcielał w życie. Zagospodarował nieckę węglową Rudy, Bytomia oraz Zabrza. Wolne zasoby kapitału lokował w listach zasobnych i hipotekach, co było pomocne przy wykupie podupadających majątków ziemskich i zakładów przemysłowych. Swoje pieniądze pożyczał też na procent.

Majątek Goduli wyceniono na 2 miliony talarów - trzeba sobie uświadomić, że w tych czasach dobra roczna pensja wynosiła około 300 talarów. Na tak ogromną wartość składało się 19 kopalń galmanu, 40 kopalń węgla kamiennego, 3 huty oraz udziały w innych przedsiębiorstwach i wszystkie majątki ziemskie jakie nabył.

Zmarł w 1848 roku we Wrocławiu. Prawie cały swój majątek zapisał 6-letnie Joannie Gryzik, która w jego domu znalazła się przypadkiem. Najprawdopodobniej przygarnęła dziewczynkę jego gosposia. Godula bardzo polubił małą Joasię, spędzał z nią wiele czasu, to ona towarzyszyła mu w ostatniej podróży do Wrocławia. Gdy Joanna Gryzik dorosła otrzymała tytuł szlachecki, a majątek Goduli pomnożyła jeszcze 7-razy, angażując się w szereg przedsięwzięć ekonomicznych i społecznych.

Na jej prośbę w 1909 roku prochy Goduli zostały przewiezione do kościoła p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Szombierkach, gdzie znajdują się do dziś. Krypta Karola Goduli mieści się przed ołtarzem głównym. Na jego cześć została też nazwana dzielnica w Rudzie Śląskiej. Miał tam wybudować hutę, niestety dzieła nie dokończył. Zrobił to dopiero opiekun majątku Joanny Gryzik. Karol Godula był wielkim człowiekiem, szczególnie boli więc fakt, że do dzisiaj nie doczekał się chociaż jednego pomnika na Śląsku.

MM Silesia poleca: