Chcą czystej rzeki Bytomki, więc tworzą rzekę.org

Przeglądają stare pocztówki, zdjęcia i mapy. Jednakże patrzą w jedno i to samo miejsce Bytomia. Na dolinę rzeki Bytomki.

Kiedyś czysta, płynąca w naturalnym korycie, usiana kilkoma zabytkowymi młynami wodnymi, w wielu miejscach mająca charakter wyżynnego potoku. Dziś brudna, zabetonowana i w wielu miejscach przykryta nie ma w sobie nic z danej świetności. To nie pierwsza proekologiczna inicjatywa mieszkańców, w celu poprawy krajobrazu nadrzecznego na terenie aglomeracji.

- To dobry klimat i dobry moment, aby przestać odwracać się plecami do rzeki - tłumaczy dr inż. Leszek Trząski z Głównego Instyturu Górnictwa, autor pomysłu rewitalizowania doliny Ślepiotki  Katowicach. - Tam sami mieszkańcy wywierali nacisk na urzędników w tym aspekcie - dodaje Trząski.

- Wciąż mało mówi się o tego typu realizacjach i pomysłach. Wsparcie medialne ma bardzo ważny element świadomościowy - mówi z kolei dr Urszula Myga - Piątek, geograf krajobrazu z Uniwersytetu Śląskiego, jedna z koordynatorów projektu "Czysta Rzeka" - rewitalizacji doliny Czarnej Przemszy.

Członkowie grupy systematycznie eksplorują koryto zanieczyszczonej rzeki / rzeka.org

Bytomscy pasjonaci pochodzą z różnych środowisk i są w różnym wieku. Założyli grupę i witrynę internetową rzeka.org i pokazują drugie, nieznane oblicze bytomskiej rzeki. Na stronie możemy poczytać między innymi o: projekcie nowej mapy doliny Bytomki, poszukiwaniu prawdziwych źródeł rzeki, dawnych młynach wodnych oraz nielegalnych zrzutach nieczystości.

Rozmawiam z Tomaszem Kuchno, autorem i koordynatorem projektu rzeka.org

Trudno nie zadać pytania skąd się wzieliście i skąd akurat taka "słabość" do Bytomki?

Żyjemy w czasach coraz większej popularności wszelkiego rodzaju działań proekologicznych. Ludzie zaczynają się zastanawiać jak mieszkać, podróżować, jakie produkty kupować, by zmniejszyć negatywny wpływ człowieka na środowisko. Na naszym podwórku mamy Bytomkę - niewielką rzeczkę, która w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat wrosła w krajobraz regionu jako "ściek". Wydaje nam się, że jest to dobry moment na rozpoczęcie zorganizowanych działań zmierzających do poprawy jakości jej wody i otoczenia. Mamy świadomość, że na tym polu wiele robią już władze np. poprzez przebudowę infrastruktury wodno-ściekowej w Bytomiu, ale naszym zdaniem konieczne są równoległe działania na samym "dole".
Chcemy być blisko rzeki, przyjrzeć się dokładnie kto jest odpowiedzialny za zanieczyszczanie wody, jakie zagrożenia występują w obszarze zlewni cieku. W celu realizacji tych zamierzeń powołaliśmy grupę "Rzeka.org", której nazwa jest jednocześnie adresem internetowym naszej organizacji.

Ile osób na dzień dzisiejszy bierze udział w projekcie i kim jesteście na co dzień, bo tak naprawdę to nie ekologiami...
Aktualnie grupa liczy 15 osób. W naszych szeregach można znaleźć przedstawicieli różnych zawodów, ale swoje zainteresowanie problemem zaczyna zgłaszać również młodzież ucząca się. Liczy się przede wszystkim chęć uczestnictwa w projekcie.

Czy rzeka.org to zaplanowane działanie. Czy macie na przykład jakikolwiek harmonogram pracy?
Jeśli chodzi o plan działania to na bieżąco trwają prace nad stworzeniem pewnego rodzaju strategii step-by-step, w której zawarty będzie każdy kolejny krok prac. Na dzień dzisiejszy ograniczamy się do zbierania informacji dotyczących rzeki i jej otoczenia, informacji zarówno historycznej, jak i współczesnej. Budujemy także bazę ludzi chętnych do współpracy, a być może również do zasilenia szeregów naszego stowarzyszenia.

Czy ktoś Wam pomaga? Miasto, urzędnicy? A może macie rzucane kłody pod nogi? Przede wszystkim mamy zielone światło dla działań ze strony władz Bytomia. Prezydent Piotr Koj wyraził już zainteresowanie działaniami zmierzającymi do poprawy wizerunku naszej rzeki. Podobnie inne instytucje takie jak: Wydział Ekologii, Bytomskie Przedsiębiorstwo Komunalne, czy Dział Przyrody Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu są otwarte na współpracę z nami. Z każdą z wymienionych instytucji w większym lub mniejszym stopniu już wspólnie działamy. Prowadzimy również wspólne akcje z mniejszymi, ale równie ważnymi podmiotami. Przykładem może być tu Przedszkole nr 48 z Oddziałami Integracyjnymi w Zabrzu. W ramach międzynarodowego programu dzieci zajęły się problemem brudnej Bytomki, a ich prace rysunkowe można oglądać na naszym blogu.

Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem. Jaka jest Wasza wizja rzeki Bytomki za 25 lat?
Nie chcemy na siłę tworzyć idyllicznego obrazu dzieci brodzących w krystalicznie czystej wodzie oraz pływających w rzece pstrągów. Widzimy jednak wodę pozbawioną związków chemicznych i zawiesin, pochodzących z działalności człowieka. Widzimy ludzi świadomych tego, że wyrzucanie śmieci i odpadów za płot ich działki może spowodować zanieczyszczenie rzeki. Widzimy możliwość przemieszczania się wzdłuż rzeki pieszo lub rowerem z możliwością zobaczenia tego co daje natura. Widzimy też dzięki temu możliwość połączenia kilku sąsiednich miast poprzez wspólną rzekę. Wydaje nam się, że tak niewiele trzeba.

A dlaczego tylko bytomski odcinek? Przecież Bytomka jest o wiele dłuższą rzeką
Bytom stanowi priorytetowy etap w działaniach związanych z poprawą jakości wody w rzece z racji tego, że właśnie tu bierze początek rzeka Bytomka. Dopiero powodzenie akcji w tym mieście pociągnie na większą skalę działania w kolejnych miastach. Stąd nasza szczególna koncentracja na tym odcinku. Nie zamykamy się jednak do obszaru Bytomia. Już dziś mamy sygnały od ludzi z Rudy Śl., Zabrza i Gliwic o chęci włączenia się do projektu. Planujemy też jeszcze w tym roku kontynuować naszą eksplorację koryta rzeki poza granicami Bytomia.

zdjęcia: rzeka.org