Czy Nikiszowiec będzie Pomnikiem Historii?

Nikiszowiec przyspiesza coraz bardziej. Przez lata zapomniany, marginalizowany, żyjący własnym życiem, wreszcie, za sprawą mieszkańców, drzemiący w nim potencjał zaczyna być dostrzegany.

W październiku odsłonięto pamiątkową tablicę, poświęconą budowniczym osiedla - Emilowi i Georgowi Zillmannom z Charlottenburga. Dokonał tego ich wnuk, a organizacyjne wsparcie zapewnił m.in. Społeczny Komitet Obchodów 100-lecia Nikiszowca. W grudniu ruszył pierwszy

- wyjątkowa, pierwsza tego typu impreza, która pokazała, że Nikisz stawia na społeczność. Tłumnie odwiedzany Jarmark, pełen kramów i towarów, za które płaciło się specjalnie na tą okazję wyprodukowaną walutą - "Balkanami", był również areną MM-kowego

.

Kościół św. Anny podczas Jarmarku na Nikiszu fot. Marcin Nowak

Ale to nie koniec walki o Nikisz. Jakiś czas temu pojawił się pomysł aby wyjątkowe, z racji swej architektury i urbanistyki osiedle wpisać na listę Pomników Historii.

Do pokonania długa droga

Działania te podjęto w bieżącym roku, a rozpoczęły się od wystąpienia Prezydenta Miasta Katowice z wnioskiem do Generalnego Konserwatora Zabytków. Wniosek wraz z właściwą dokumentacją zgłaszający składa do Generalnego Konserwatora Zabytków za pośrednictwem i po zaopiniowaniu przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Kolejnym etapem jest skierowanie zgłoszenia do Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie, w celu zweryfikowania danych zawartych w dokumentacji i wydania opinii co do zasadności propozycji uznania obiektu za Pomnik Historii. Następnie zaopiniowane przez KOBiDZ zgłoszenie Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przedkłada Radzie Ochrony Zabytków. Po wyrażeniu pozytywnej opinii przez Radę Ochrony Zabytków, Departament Ochrony Zabytków przekazuje dokumentację zgłoszenia do KOBiDZ, który przygotowuje projekt rozporządzenia Prezydenta RP wraz z uzasadnieniem i załącznikiem graficznym.

Po dokonaniu analizy projekt rozporządzenia Prezydenta RP Departament Ochrony Zabytków przekazuje Ministrowi Kultury do ostatecznej akceptacji. Minister Kultury kieruje do Prezydenta RP wniosek (wraz z dołączoną dokumentacją) o uznanie obiektu za Pomnik Historii. Jeżeli zasadność wniosku Ministra Kultury uzyska akceptację - Prezydent RP w drodze rozporządzenia uznaje obiekt za Pomnik Historii, określając jego granice.

Nikiszowiec

Szansa Nikiszowca

Miasto Katowice zleciło opracowanie specjalistycznej dokumentacji, stanowiącej załącznik do wniosku, Śląskiemu Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach - wojewódzkiej samorządowej instytucji kultury wyspecjalizowanej w pracach badawczo-dokumentacyjnych w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego.

- Zagwarantuje to odpowiedni poziom merytoryczny wymaganej dokumentacji oraz wpłynie w istotny sposób na zwiększenie szans pozytywnego rozpatrzenia wniosku i w efekcie uznanie tego cennego zabytku kultury górniczej za Pomnik Historii - ocenia w rozmowie z MM Silesią

, Miejski Konserwator Zabytków w Katowicach .

- Uznanie Nikiszowca za Pomnik Historii jest bardzo ważne. To jest wyższa forma ochrony niż rejestr zabytków, a Pomników Historii jest w województwie śląskim tylko kilka (Jasna Góra w Częstochowie, kopalnia rud srebrnonośnych i sztolnia "Czarnego Pstrąga" w Tarnowskich Górach - przyp. red) - mówi MM Silesii Agnieszka Woźniakowska z Śląskiego Centrum Dziedzictwa Kulturowego.

Podobnego zdania jest

, dr historii sztuki

. -To decyzja ważna nie tylko dla Nikiszowca, ale dla całego regionu. Może wpłynąć na przewartościowanie stosunku do dziedzictwa ery przemysłowej, tak bogato reprezentowanego na Górnym Śląsku. Pomoże uzmysłowić i nam, ludziom stąd, jak i innym, że ten region nie jest ziemią wypraną z kulturowych wartości, a wręcz przeciwnie - może poszczycić się osiągnięciami na europejską skalę - mówi Gorzelik.

- Musimy jednak pamiętać, że o ten imponujący dorobek trzeba zadbać. Przed nami, także przed mieszkańcami i przyjaciółmi Nikiszowca, ogrom pracy. Ten trud musimy podjąć i liczę, że nadanie osiedlu patronackiemu tej honorowej rangi będzie dla nas mobilizującym impulsem - dodaje Gorzelik.

Koszt zleconej dokumentacji wynosi 22.000 złotych. Jak udało nam się nieoficjalnie dowiedzieć, Nikiszowiec ma szansę zostać Pomnikiem Historii już w czerwcu 2009 roku.

Zmiany nie tylko na papierze

Jak każdy obiekt uznany za Pomnik Historii Nikisz będzie miał szansę na szersze zaistnienie. Jeśli tak się stanie, jest szansa na to aby dzielnica stała się nie tylko robotniczym, jak do tej pory, ale i turystycznym eldorado. Aby wszystko funkcjonowało należycie, muszą za tym iść konkretne zmiany. Urząd Miasta Katowice kilka zmian zamierza wprowadzić już w 2009 roku.

- Nie ukrywamy, że Nikiszowiec jest wyzwaniem, natomiast sytuacja tam jest o tyle nieciekawa, że miasto nie jest właścicielem większości budynków. Nie możemy sięgnąć po środki unijne, aby oczyścić cegłę. Na terenie miasta jest natomiast plac św. Anny i w niego możemy zainwestować. Jak dobrze pójdzie w przyszłym roku zaczną się prace. Trzeba się zastanowić, jak nawiązać do charakteru dzielnicy, aby niczego nie zepsuć, ale jednocześnie podnieść jakość. Być może pojawią się tam ławeczki czy fontanna - mówi MM Silesii

, rzecznik katowickiego magistratu.

Foto Dej 3.0 na Nikiszu fot. Łukasz Malina

Być może pojawią się również zmiany w układzie komunikacyjnym dzielnicy, miasto zamierza ograniczyć ruch na ulicy Janowskiej, powołując się na wyniki ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców Nikiszowca. Planowane rozwiązanie zakłada przeniesienie ruchu z ulicy Janowskiej na ulicę Nałkowskiej, gdzie przebudowywane będzie skrzyżowanie. Na Nikiszowcu ma również w przyszłym roku zostać uruchomiony punkt informacji turystycznej.

- Za rok będziemy stać przed takim wyzwaniem jakim dziś jest ulica Mariacka. Trzeba namówić inwestorów, aby podjęli ryzyko, liczymy w tym na wsparcie mediów - kwituje Bojarun.