Kopalnia Wujek, dawniej obszar górniczy Oheim

Historia wydobycia węgla w kopalni Wujek i jej okolicach jest starsza od historii Katowic, które prawa miejskie otrzymały w roku 1865. Pola górnicze kopalni Wujek powstały pod koniec XVI wieku. Przechodziły wówczas z rąk do rąk, kupowane przez gwarectwa i drobnych właścicieli. Na terenach tych nadań powstawały z początku płytkie kopalnie, szybiki, dukle o głębokości od 8 do 25 metrów. Na terenie późniejszego parku Kościuszki w Katowicach było wtedy wiele szybów należących do kopalni Beata, a w miejscu, w którym dziś stoi drewniany kościółek, znajdował się wówczas magazyn materiałów wybuchowych.

W lipcu 1804 r. powstał pierwszy plan sytuacyjny kopalni Beata, której w 20 lat później prawo do eksploatacji wystawił Królewski Urząd Górniczy w Brzegu. Akt nadania obszaru górniczego Wujek (Oheim) o powierzchni 1 km kw. został zatwierdzony w Berlinie w 1842 roku. Plan budowy kopalni Wujek przyjęto i zatwierdzono dopiero w 1899 roku. W roku 1900 zarząd kopalni postanowił przystąpić do Górnośląskiej Konwencji Węglowej, a w lutym 1904 r. zarejestrował kopalnię w Sądzie Powiatowym w Katowicach.

Drążenie pierwszego szybu rozpoczęło się już w roku 1899 a pierwsze tony węgla wydobyto z głębokości 63 metrów 7 listopada 1900 roku. W roku 1911 w kopalni pracowało już 2103 robotników. W okresie pierwszej wojny światowej w kopalni zatrudniano kilkuset jeńców wojennych. Już w pierwszym roku po wojnie w kopalni wprowadzono ośmiogodzinny dzień pracy, ale jako początek rozwoju kopalni należy uznać fakt ponownego przyłączenia Górnego Śląska do Polski. Symbolem tego była zmiana nazwy kopalni z Oheim na Wujek, jakiej dokonano w roku 1922. W tym samym roku uruchomiono kopalnianą stację ratowniczą. W 1930 roku z uwagi na podwyższone stężenie metanu zarządzono stosowanie w pokładzie 29 wyłącznie lamp elektrycznych. Okres kryzysu (1929-1933) zatrzymał rozwój kopalni i dopiero w 1934 roku uruchomiono poziom 613 m. Ożywienie wydobycia nastąpiło w latach 1937-38 i wyniosło 4.800-4.900 ton na dobę.

Lata II wojny światowej to rabunkowa gospodarka niemiecka i zatrudnianie jeńców wojennych. Podobnie wyglądało wydobycie węgla w kopalni Wujek w czasach PRL. Socjalistyczna gospodarka niewiele się różniła w swoich założeniach od poprzedniej, okupacyjnej. Wydobycie węgla ustalano odgórnie, nieraz pod dyktando zamówień płynących z Kremla.

Lata siedemdziesiąte to czas, w którym liczyła się tylko propaganda sukcesu. Etos pracy miał zostać całkowicie zastąpiony socjalistycznym współzawodnictwem pracy. Wydobycie węgla zmieniało się i wynosiło w roku 1970 - 2.089.040 ton a w 1979 - 3.882.850 ton. Rok później kopalnia Wujek była pierwszym zakładem na Śląsku, który już w czerwcu wykonał założenia planu pięcioletniego. Nic wówczas nie wskazywało na to, że już w dwa miesiące później kopalnia włączy się w wir wydarzeń, które odmieniły oblicze Polski.

Strajk na Wujku rozpoczął się 1 września i trwał do podpisania Porozumień Jastrzębskich 3 września 1980 roku. Pod Porozumieniem Jastrzębskim widnieje podpis przedstawiciela KWK Wujek, Andrzeja Winczewskiego. Od pierwszych dni września w kopalni zaczęła działać Solidarność, której przewodniczącym po wyborach w grudniu 1980 roku został Jan Ludwiczak. To właśnie od jego zatrzymania w grudniową noc 1981 roku rozpoczęło się preludium Wujkowej tragedii.