Raport MM: Katowickie renowacje 2008

Przez cały rok ukazywały się w naszym portalu comiesięczne raporty, przedstawiające aktualnie trwające w mieście renowacje. Czy był to dobry rok? Czy Katowice postawiły kolejny krok na drodze do odczarowania mitu miasta brudnego, pełnego smogu i sadzy? O ocenę mijającego roku poprosiliśmy Miejskiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, Bolesława Błachutę.

- Muszę stwierdzić, że w 2008 przeprowadzonych zostało szereg prac konserwatorskich godnych odnotowania. Jednak w skali całego miasta potrzeby w tym zakresie są bardzo duże i nie zawsze możliwe do zrealizowania - przede wszystkim z uwagi na ograniczone środki budżetowe, a także środki finansowe, którymi dysponują właściciele bądź użytkownicy obiektów zabytkowych, wymagających przeprowadzenia odpowiednich prac remontowo-konserwatorskich - mówi MM Silesii Bolesław Błachuta.

Centrala Zaopatrzenia Hutnictwaprzy ul. Lompy
Ratunek dla moderny?

Cieszą remonty gmachów, w tej materii 2008 był aktywniejszy w porównaniu z latami wcześniejszymi. Równocześnie przyspieszyły remonty obiektów modernistycznych, pereł dwudziestolecia międzywojennego - remontowi poddano trzy ważne gmachy z tego okresu. Te renowacje cieszą zwłaszcza w dobie powszechnej "styropianizacji", remontów w których poprzez zastosowanie właśnie styropianu, a także tańszych tynków akrylowych w miejsce ich szlachetnych odpowiedników, często zatraca się pierwotne purystyczne piękno.

Szlachetne tynki pozostawiono m.in. na elewacji monumentalnego gmachu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych przy ul. Krasińskiego 8, a także na elewacji Centrali Zaopatrzenia Hutnictwa (dawny gmach Syndykatu Polskich Hut Żelaznych) przy ul. Lompy 14. - To cenny budynek, zaprojektowany przez Tadeusza Michejdę i Lucjana Sikorskiego. Budynkowi przywrócono pierwotną kolorystykę, częściowo zrekonstruowano również modernistyczny wystrój wnętrza w sali posiedzeń. Godna podziwu jest troska właściciela obiektu o jego utrzymanie - mówi Błachuta.

W bezpośrednim sąsiedztwie gmachu Centrali Zaopatrzenia Hutnictwa, przy pl. Sejmu Śląskiego 1 stoi dawny Gmach Urzędów Niezespolonych, obecnie Wydział Filologiczny Uniwersytetu Śląskiego. W trakcie remontu wymieniono kamienną okładzinę elewacji, wykonaną z piaskowca. - Należy zaznaczyć, że prace dofinansowane zostały z budżetu Miasta Katowice. W trakcie renowacji tej elewacji odtworzona została także - niemałym wysiłkiem - stolarka głównych drzwi wejściowych do budynku - mówi konserwator.

Dawny gmach Urzędów Niezespolonych, obecnie wydział UŚ

Styropian, wykorzystywany jako materiał termoizolacyjny, nie został jednak wyeliminowany całkowicie. W większości przypadków użyto go jednak "z głową", co poskutkowało brakiem takich sytuacji, jak chociażby ta roku 2006, gdy przez nieudaną według wielu renowację świetną modernistyczną kamienicę stojącą przy ul. Dworcowej 13 nominowano do antynagrody na buble architektoniczne -

. W tym tonie wyremontowano w tym roku m.in. powojenny gmach Zakładu Doskonalenia Zawodowego przy ul. Krasińskiego 2, kamienicę projektu Karola Schayera przy al. Korfantego 2 oraz, częściowo, dawny dom mieszkalny dla pracowników ZUS-u przy ul. Skłodowskiej-Curie. Remontu doczekała również część willi w zacisznej części południowego centrum Katowic. Odrestaurowano willę przy ul. Kilińskiego 46, a także cztery wille położone przy ul. Zajączka.

Coraz więcej remontów kamienic

Oczywiście w mijającym roku nie zabrakło również remontów kamienic. Jeden z najciekawszych przykładów to kamienica przy ul. Dyrekcyjnej 9. - Elewacje wykonano pierwotnie z użyciem cementu romańskiego. Do konserwacji detalu sztukatorskiego użyto tutaj gotowych zapraw renowacyjnych zgodnie z odtworzoną technologią produkcji cementów romańskich. Jest to jak dotąd jedyny tego typu, bardzo interesujący przykład z terenu Katowic - mówi konserwator.

W naszych raportach opisywaliśmy również renowacje kamienic przy ulicach: Zabrskiej 18, św. Jana 5 i 10 (konserwacji poddano tam również polichromię sieni przejazdowej), Mariackiej 10 i 28 (gdzie również podano konserwacji, a także częściowo zrekonstruowano polichromię sieni przejazdowej), Żwirki i Wigury 11, Mickiewicza 13 i 20, Staromiejskiej 13, 17 i 19, Warszawskiej 33 i 40, 3 Maja 7 (dawny dom handlowy braci Barasch), Francuskiej 37 i Myśliwskiej 3. Oprócz tego w mijającym roku odświeżono elewację budynku Śląskiego Uniwersytetu Medycznego przy ul. Poniatowskiego 15, wyremontowano wieżowiec mieszkalny, tzw. "Haperowiec" oraz niską kamienicę przy ul. Mikołowskiej 50/52 i willę przy ul. Warszawskiej 13. Rozpoczął się również wieloetapowy remont DH Zenit, który na razie doczekał wymiany szklanej ściany kurtynowej.

Kamienica przy ul. Myśliwskiej 3

Część prac konserwatorskich w 2008 roku dotowana była z budżetu Miasta Katowice, przeznaczono na nie łącznie 1.300 tys. złotych. Kwota ta wspomogła remonty: kościoła Mariackiego (czyszczenie i konserwacja kamiennej elewacji i wieży), kościoła św. Szczepana w Bogucicach (konserwacja ceglanej elewacji i kamiennych detali od strony wschodniej), budynków klasztornych Sióstr Jadwiżanek w Bogucicach (konserwacja elewacji ceglanej i kamiennych detali od strony wschodniej), bazyliki franciszkańskiej św. Ludwika Króla w Panewnikach, gdzie wciąż trwa konserwacja witraży oraz budynku Bractwa Pogrzebowego na cmentarzu żydowskim przy ul. Kozielskiej, gdzie również trwają prace remontowo-budowlane.

Co przyniesie 2009?

Plany na rok 2009 są ambitne. Pracom konserwatorskim ma zostać poddany dawny pałac Goldsteinów przy pl. Wolności (gdzie swą siedzibę będzie mieć Pałac Ślubów), rektorat Uniwersytetu Śląskiego przy ul. Bankowej 5. Kontynuowane będą prace przy kościele Mariackim, prawdopodobnie ujrzymy również nową, odświeżoną elewację

, w którym remonty trwają już od pewnego czasu (do tej pory wyremontowano m.in. część pracowni i basen). W 2009 roku na Nikiszowcu ma zostać wykonana nowa nawierzchnia w obrębie pl. Wyzwolenia i ul. Rymarskiej.

Na ochronę zabytków w 2009 przewidziano w budżecie miasta 1.200 tysięcy zł. Do tej pory przyjęto 8 wniosków o udzielenie dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków na łączną kwotę ponad 2 mln zł. Podział tej kwoty nastąpi po uchwaleniu budżetu Miasta Katowice na 2009 rok. Kwotę 30 tys. zł. zarezerwowano na przyszły rok na sporządzenie dokumentacji historyczno-konserwatorskiej zachowanych zabytków przemysłu i techniki na terenie miasta Katowice.